Độc đáo lễ A Tan – Pa Nuôn của đồng bào Tà Ôi

Tín ngưỡng thờ thần là một nét đẹp văn hoá truyền thống của dân tộc Tà Ôi huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Họ tin vào thuyết vạn vật hữu linh. Ngay từ buổi đầu hình thành những ý niệm con người đã biết thờ phụng các vị thần tự nhiên, siêu nhiên: thần Đất, Mây, Sấm, Sét và các vị thần như cây, cối, núi sông, đường sá mà con người đi qua.

Thể hiện sự tri ân đến các Yang đã tạo ra cuộc sống sung túc và bình an. Trong các nghi lễ cúng thần linh của người Tà Ôi có nghi lễ "YCha A tan Pa nuôn". Đây là nghi lễ được tổ chức nhằm tạ ơn Yang đã tạo ra của cải vật chất cho gia đình, dòng họ được giàu sang, sung túc và cuộc sống thuận hoà, an vui.

Buổi lễ được bắt đầu với nghi thức A Xa - A hay còn gọi là nghi thức tẩy rửa những điều ô uế, nhơ bẩn để dòng họ, gia đình, con cháu được trong lành, sạch sẽ. Nghi lễ này được thực hiện trước khi nghi lễ chính thức bắt đầu một ngày.

Sau nghi lễ A Xa - A là nghi thức Pâr - O. Nghi thức này thực hiện để trình báo cho tổ tiên, các Yang là đã thực hiện xong nghi lễ tẩy rửa làng bản, gia đình và mời các Yang về chung vui.

Trong lễ hội A tan - Pa nuôn của các dân tộc thiểu số huyện A Lưới, Tưc Ma môong (tế sống) là một nghi lễ vô cùng quan trọng. Nghi lễ này bày tỏ lòng tôn kính đối với các vị thần linh, đồng thời báo cho các Yang tấm lòng thơm thảo của con cháu để mong cầu những điều tốt lành may mắn đến với bản làng và cầu mong các Yang vui lòng đón nhận lễ vật này.

Lễ tế sống của đồng bào Tà Ôi.

Sau nghi lễ tế sống, các già làng, trưởng họ, chủ gia đình thực hiện nghi thức tế chín cho Yang A tan - Pa nuôn gồm 7 mâm, đủ các món đặc biệt theo nghi thức truyền thống.

Nghi lễ A Tan – Pa Nuôn được tổ chức trong phạm vi gia đình và dòng họ, tuy nhiên người tham gia lễ khá đông đảo, được mời dự lễ là những người bạn thân thuộc, bằng hữu gần xa.

Cuối cùng là nghi lễ Chiem tâm mooi (tiếp khách), tất cả những người khách đến tham dự nghi lễ A Tan – Pa Nuôn cùng gia chủ sẽ được cùng nhau thưởng thức món ngon vật lạ và tham gia các trò chơi của người Tà ôi.

A Tan – Pa Nuôn còn được xem là một nghi lễ thể hiện tính nhân văn sâu sắc giữa con người với con người và con người với vị thần linh đã ban tặng sự phước lành, an khang tài lộc đủ đầy. Đây là sự tỏ lòng biết ơn sâu sắc của người Tà ôi đối với bạn bè đối tác đã tạo mối quan hệ giao thương thuận lợi đồng thời tạ ơn vị Giàng A Tan – Pa Nuôn đã ban cho con người trí thông minh, lanh lợi và sức khỏe.

Tố Oanh