Loại bánh khá lạ với tôi, lạ từ hình thức đến tên gọi - bánh vắt vai. Một lần đến vùng cao Lục Ngạn (Bắc Giang) tôi đã may mắn được thưởng thức món ăn này của đồng bào dân tộc Cao Lan.
Phải khó khăn lắm tôi mới đến được Đèo Gia
sau gần ba giờ đồng hồ vật lộn với những ổ voi, ổ gà và con đường đất đỏ
nhão nhoét. Nhưng đổi lại, tôi thấy thích thú bởi lần đầu được thưởng
thức món bánh vắt vai độc đáo của đồng bào nơi đây.
Chuẩn bị lá gói bánh.
|
Thật
tình cờ, hôm đó là ngày mùng 3.3 (âm lịch), với dân tộc Cao Lan thì đây
là cái tết quan trọng trong năm (chỉ sau tết Nguyên đán) và bánh vắt
vai là thứ không thể thiếu trên bàn thờ tổ tiên của mỗi gia đình. Vào
ngày này, thầy cúng Chung Văn Thảo (67 tuổi) cũng tất bật chạy sô hết
bản nọ đến xóm kia để làm lễ tạ đất trời, cầu mong may mắn cho xóm làng
và gia chủ, ông kể: Thường thì một năm người Cao Lan làm bánh vắt vai
hai lần (tết Nguyên đán và mùng 3.3), ngoài thờ cúng tổ tiên đây còn là
quà biếu. Vì thế bánh được thiết kế thành hai phần riêng biệt ở hai phần
đầu, thắt ở giữa nên có thể vắt lên vai mang đi biếu người thân trong
dịp tết, mang theo mình lên rẫy. Từ lâu, bánh vắt vai hiện diện như một
nét văn hoá độc đáo của người Cao Lan.
Màu sắc bánh vắt vai bên trong của người Cao Lan.
Chị
Đàm Thị Hồng, thôn Đồng Bụt vừa thoăn thoát nặn bánh vừa chia sẻ: Làm
bánh vắt vai không quá cầu kỳ nhưng đòi hỏi phải khéo léo và có chút
kinh nghiệm. Người Cao Lan quan niệm nếu năm nào được mùa lúa, ngô tươi
tốt, vật nuôi đầy nhà thì họ sẽ làm nhiều bánh và ăn tết to hơn. Trong
gia đình, làm bánh do phụ nữ đảm nhiệm, do vậy trẻ em gái từ khi lên tám
đã được cha mẹ truyền dạy cách làm bánh. Nguyên liệu làm bánh vắt vai
có gạo nếp Phì Điền (một loại gạo nương thơm ngon nổi tiếng ở Lục Ngạn),
đường, đậu xanh, lá chuối, rau ngải cứu…
Theo
đó, để làm nên những chiếc bánh thơm ngon, ngọt bùi ấy, cần thực hiện
các công đoạn sau: gạo nếp nghiền nhỏ bằng cối xay đá; lá ngải cứu luộc
lẫn nước vôi trong cho bớt vị chát, đắng, sau đó nghiền nhỏ và trộn cùng
bột nếp. Công đoạn nặn bánh khá đơn giản, làm sao để thành những viên
tròn, rồi cho nhân bánh gồm đường, đậu xanh vào giữa. Dùng lá chuối tươi
nướng qua trên than hồng để gói bánh. Khi gói xong, bỏ bánh vào nồi đưa
lên bếp luộc cách thuỷ chừng hai giờ đồng hồ là bánh chín, vớt ra cho
ráo nước là có thể dùng được.
Một chiếc bánh
đạt yêu cầu phải bảo đảm cả về hình thức và hương vị, có màu xanh của lá
chuối, hương thơm của đậu xanh và lá ngải cứu, vị ngọt… sẽ thêm đậm đà,
quyến rũ đến khó quên, nhất là đối với du khách đã một lần ghé thăm và
ăn tết với đồng bào Cao Lan.
Theo SGTT
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét