Duyên dáng phụ nữ Pà Thẻn nơi “cổng trời“

Trong suốt cuộc mưu sinh trên những núi đá đầy nắng, đầy gió, người phụ nữ Pà Thẻn đã tạo ra cho mình một sắc màu văn hóa mang đặc trưng của dân tộc mình.

Với số dân trên 5000 người, dân tộc Pà Thẻn định cư và sinh sống trên những đỉnh núi cao của tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang. Ở Hà Giang, người Pà Thẻn chủ yếu sống ở các huyện như Quang Bình, Bắc Quang, Mèo Vạc, Đồng Văn.

Trong suốt cuộc mưu sinh trên những núi đá đầy nắng, đầy gió, người Pà Thẻn đã tạo ra cho mình một sắc màu văn hóa mang đặc trưng của dân tộc mình. Trong sắc màu độc đáo ấy, nét duyên dáng của người con gái Pà Thẻn được toát lên sau những làn trang phục hết sức độc đáo và rực rỡ.

Người phụ nữ Pà Thẻn luôn tự hào về trang phục của mình

Khi mới gặp và nhìn qua trang phục của phụ nữ Pà Thẻn, hẳn có nhiều người sẽ nhầm với trang phục của phụ nữ Dao hoặc Mông. Song, quan sát kỹ, sẽ thấy nét riêng đặc sắc trong mỗi bộ trang phục của người phụ nữ Pà Thẻn.

Do định cư trên núi cao, thường xuyên phải chống chọi với thiên tai, nắng gió nên trang phục truyền thống của người phụ nữ Pà Thẻn hết sức kín đáo từ bàn chân, ống chân cho đến đỉnh đầu. Mặc dù có màu đỏ, màu sắc sặc sỡ nhưng khi lại gần, người ta sẽ nhận ra nét riêng và những hoa văn in trên đường vải.

Theo truyền thống của dân tộc Pà Thẻn ở Bắc Quang (Hà Giang), một thiếu nữ Pà Thẻn trưởng thành, chuẩn bị đi lấy chồng thì phải tự tay mình thêu, dệt được bộ khăn, váy, áo để về nhà chồng cùng các vật dụng khác như chăn, gối. Vì vậy, trang phục của phụ nữ Pà Thẻn không chỉ là chuyện ăn mặc mà còn đánh dấu sự trưởng thành của người con gái mới lớn, là truyền thống trong mỗi gia đình.

Phụ nữ Pà Thẻn Hà Giang trong trang phục truyền thống

Sự độc đáo trong trang phục của phụ nữ Pà Thẻn được thể hiện khá tỉ mỉ từ khăn đội đầu cho đến yếm, áo, váy, quần và xà cạp. Khăn đội đầu có vẻ giống khăn xếp của người Kinh nhưng được cuốn nhiều lớp tạo nên bề rộng của cạp lên tới 30cm, dài tới 500cm.

Khi thiết kế khăn, người Pà Thẻn dùng vải gấp lại nhiều lần tạo thành nhiều nếp gấp theo chiều bé dần tới đỉnh đầu tạo thành một vòng tròn. Phía ngoài cùng được bọc một vòng vải đỏ xen lẫn màu đen sặc sỡ có thêu hoa văn, kim tuyến, hai đầu khăn để tua tạo trang trí cho khăn.

Trước khi đội khăn, người phụ nữ Pà Thẻn thường vấn tóc cho gọn thành vòng tròn ở đầu tạo nên thế chắc chắn để đỡ lấy khăn. Hai bên phía sau khăn để hai tua rua bằng vô số những sợi chỉ nhiều màu tạo sự cân đối cho khuôn mặt.

Thiếu nữ Pà Thẻn Hà Giang chuẩn bị giới thiệu ẩm thực của dân tộc mình

Công phu và tốn thời gian nhất là may áo. Áo của phụ nữ Pà Thẻn xưa kia được dệt thủ công khá công phu bằng nhiều loại chỉ. Nhưng hiện nay, người ta có thể mua vải ngoài chợ về để may áo. Cổ áo được tiếp nối với nẹp ngực, viền mép bằng vải màu xanh.

Thân áo trước chia làm 3 phần, ngực áo ghép bằng vải thổ cẩm màu đỏ, phần bụng là một mảng vải trắng công nghiệp, vạt nhỏ dần tạo thành hai dải dây dài. Phía bên trong, phụ nữ Pà Thẻn mặc áo hoa màu hồng nhạt để lộ cổ áo ra phía ngoài rất cân đối.

Thiếu nữ Pà Thẻn Hà Giang duyên dáng và cởi mở chào đón du khách

Cũng giống như các dân tộc khác, phụ nữ Pà Thẻn thường dùng yếm trước ngực để tạo nên sự kín đáo và duyên dáng. Không chỉ riêng một màu trắng, yếm của phụ nữ Pà Thẻn có hình vuông, có thêu hoa văn màu đỏ, màu vàng xen lẫn những đường kẻ trắng làm tôn thêm vẻ sặc sỡ của thân áo ngoài.

Để cho thân hình gọn gàng, không vướng víu vào cây rừng mỗi khi lên nương rẫy, phụ nữ Pà Thẻn sử dụng thêm đai bó thân phía thắt lưng. Dây buộc được kết từ nhiều màu chỉ khác nhau nên rất hài hòa với vải áo và làm cho thân hình thon gọn.

Thiếu nữ Pà Thẻn trong ngày hội

Góp phần làm nên sự duyên dáng của thiếu nữ Pà Thẻn là váy. Thường váy của phụ nữ Pà Thẻn có màu đỏ giống như màu của thân áo. Các viền váy được khâu bằng vải phin trắng. Thân váy ghép từ 5 mảnh vải theo chiều dọc, bố cục đăng đối trước sau, bắt đầu từ mầu đen, thổ cẩm, mô típ kẻ ngang, ô trám, sóng nước, móc xích.

Phần váy phía dưới buông xuống tận quá đầu gối những vạt vải trắng, đỏ tạo nên nhiều lớp vải của chân váy. Phía dưới ống chân là xà cạp được may bằng hai lớp vải. Phía trong là màu trắng, phía ngoài là màu sọc đỏ xen lẫn màu đen. Xà cạp quấn chân là cho thân hình gọn gàng, kín đáo.
Phụ nữ Pà Thẻn thường đeo 4 chiếc vòng bạc có bán kính nhỏ dần về phía cổ. Màu trắng của vòng bạc nổi bật trên nền đỏ của hoa văn áo. Phía trước ngực thường gắn một hình vuông những hàng đồng tiền xu tạo nên âm thanh leng keng mỗi khi đi.
Trang phục của người phụ nữ Pà Thẻ thường được mặc vào những dịp quan trọng của bản làng như lễ tết, lễ cưới, ngày hội văn hóa dân tộc và những dịp họ đi ra phố… Đây là một nét đẹp văn hóa từ lâu đời của người phụ nữ Pà Thẻn ở Hà Giang nói riêng và khu vực Đông Bắc bộ nói chung. Một nét đẹp cần sự giữ gìn và phát triển.
Nguyễn Thế lượng

Đầu Xuân ngắm sắc đỏ của người Pà Thẻn

(Theo Vietnam+)

Nếu có dịp lên Hà Giang hay Tuyên Quang, bạn sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng những bộ trang phục rực đỏ của phụ nữ Pà Thẻn đáng yêu trên vùng sơn cước.

Cũng giống như các dân tộc thiểu số khác ở Việt Nam, người Pà Thẻn thường tự trồng lanh để lấy sợi dệt thổ cẩm và may quần áo.

Con gái Pà Thẻn lớn lên hầu như ai cũng biết tự dệt vải và may váy áo. Họ có những kỹ năng đặc biệt ấy là do được mẹ truyền dạy cho.

Cũng theo tục lệ của người Pà Thẻn, con gái phải biết nghề may vá bởi không chỉ để tự làm đẹp cho mình mà còn phải để tự tay dệt vải và may cho mình những bộ váy áo mới mặc trong ngày cưới.

Thông thường, một bộ trang phục của phụ nữ Pà Thẻn bao gồm đầy đủ khăn, áo, thắt lưng, váy, yếm.

Chiếc khăn quấn đầu của phụ nữ Pà Thẻn khá đặc biệt. Đó là một chiếc khăn vải màu đỏ có thêu nhiều hoạ tiết được quấn nhiều lớp thành vành to trên đầu trông gần giống như chiếc khăn xếp truyền thống của phụ nữ người Kinh, nhưng to hơn, cao hơn và đặc biệt là được trang trí rất bắt mắt bằng những chùm tua chỉ màu dài rủ xuống ở hai bên.

Điểm đáng chú ý nhất trong bộ trang phục của phụ nữ Pà Thẻn có thể phải kể đến chiếc áo. Đó là một chiếc áo dài màu đỏ được may theo kiểu không có cổ, khi mặc hai thân trước vắt chéo nhau, thân sau dài hơn thân trước.

Áo của phụ nữ Pà Thẻn đẹp có lẽ nhờ vào lối phối màu độc đáo bằng cách kết hợp hài hòa và tinh tế giữa nghệ thuật thêu tay và ghép vải.

Trên nền vải đỏ, ngoài những hoạ tiết thêu tay thể hiện dưới dạng hình học, người ta còn khéo léo kết hợp may ghép thêm cả những mảng màu đen ở phía dưới hai cánh tay và hai bên chéo ngực.

Để tạo dáng thêm cho chiếc áo vốn không có cổ, các cô gái trẻ thường mặc thêm một chiếc áo sơ mi trắng ở bên trong và lật cổ áo ra phía bên ngoài tạo thành một chiếc cổ áo trắng nền nã nổi bật trên nền vải đỏ.

Với bàn tay khéo léo, tài hoa của mình, phụ nữ Pà Thẻn còn biết cách dệt nên những tấm váy cầu kì và độc đáo. Váy của người Pà Thẻn cũng có màu đỏ. Phần giáp với cạp váy được xếp thành nếp. Hai bên thân váy có rất nhiều hình thêu trang trí. Mặt trước thường để trơn hoặc chỉ trang trí đơn giản.

Chiếc thắt lưng cũng là một phần không thể thiếu trong bộ trang phục của phụ nữ Pà Thẻn. Đó là một chiếc khăn vải dài màu trắng hoặc đen được quấn quanh eo lưng. Tà khăn dài buông thẳng mềm mại ở phía trước trông giống như hai chiếc nẹp váy.

Để hoàn thiện được một bộ trang phục với đầy đủ váy, áo, khăn, thắt lưng..., phụ nữ Pà Thẻn thường phải bỏ công sức mất khoảng gần một tháng, trong đó việc trang trí các hoa văn và họa tiết là mất nhiều thời gian hơn cả.

Có một điều khá thú vị là dường như phụ nữ Pà Thẻn chỉ có một kiểu trang phục truyền thống này. Vì thế kiểu trang phục này hầu như được họ sử dụng quanh năm, bất luận đó là mùa mưa hay mùa nắng, là lúc đi làm nương hay vào các dịp hội hè. Có lẽ vì thế mà những ai dù mới một lần lên chơi vùng cao Hà Giang hay Tuyên Quang, chỉ cần nhìn thấy bộ trang phục đặc biệt này cũng có thể đoán ra ngay đấy là những cô gái Pà Thẻn.

Cứ mỗi độ Xuân về, cũng như bao dân tộc vùng cao khác, người Pà Thẻn lại nô nức với biết bao lễ hội. Và những cô gái Pà Thẻn xinh đẹp lại có dịp xúng xính trong những bộ váy áo đỏ rực cùng với những chiếc vòng cổ, vòng tay, hoa tai làm bằng bạc sáng lóng lánh xuống núi du xuân cùng chúng bạn.