Trang phục truyền thống của dân tộc Hrê ở Quảng Ngãi

(QNg)- Trang phục truyền thống là văn hoá ăn mặc của mỗi dân tộc, mỗi cộng đồng tộc người đều có lối ăn mặc riêng, qua cách ăn mặc người ta có thể nhận biết dân tộc này hay dân tộc kia.

Trang phục truyền thống của dân tộc Hrê ở Quảng Ngãi gồm có hai loại, đó là bộ thổ cẩm và bộ vải thường (kể cả cho nam và cho nữ). Có tên gọi như sau:

Bộ trang phục cho nữ:
- Bộ váy áo thổ cẩm gọi là: "Ca tuư iu 'nhoh" ('Nhoh tức là thổ cẩm);
- Bộ váy áo vải thường gọi là: "Ca tuư iu găm" (Găm tức là màu đen). Tuy nhiên chỉ có váy nhất thiết là màu đen, còn áo thì tùy thích, người ta có thể mặc nhiều màu khác nhau. Vải thổ cẩm nguyên gốc người ta dệt chỉ có ba màu: đen, trắng, đỏ. Trong đó màu đen làm nền chủ đạo. Người dân tộc Hrê thích bộ trang phục màu đen, họ quan niệm màu đen là màu kín đáo, dịu dàng và mạnh mẽ...

Bộ trang phục truyền thống lễ hội của dân tộc Hrê.

Chiếc váy vải thường có ba loại: Chiếc váy chỉ có một lớp, gấu váy tới dưới đầu gối khoảng 20cm hoặc dài tới mắt cá chân, gọi là: "Ca tuư li"; chiếc váy có hai lớp, một lớp gấu váy tới dưới đầu gối khoảng 20cm (lớp ngoài), một lớp dài tới mắt cá chân (lớp trong), gọi là: "Ca tuư mọiq li, moiq hchon"; chiếc váy có hai lớp bằng nhau, dài tới mắt cá chân, gọi là "Ca tuư hjup". Váy thổ cẩm chỉ có một loại, thường người ta may một lớp, dài tới mắt cá chân.

Để cho bộ váy áo của mình đẹp hơn, đặc biệt là bộ váy áo vải thường người ta thường trang trí ở gấu váy, rìa tay áo bằng sợi chỉ, hoặc kết bằng cườm nhỏ màu trắng và màu đỏ, làm cho bộ trang phục hài hòa, nhẹ nhàng.  

Bộ trang phục cho nam:

- Khố (Kpen/Hpen)
- Bộ quần áo vải thường (may kiểu quần áo bà ba)
Khố có hai loại: Chiếc khố loại nhỏ, gọi là: "Hpen dham" dành cho những người trung niên, thanh niên. Chiều rộng của khố khoảng 18cm, chiều dài khoảng 4,5m - 5m, hoạ tiết hoa văn đơn giản, nhẹ nhàng. Thân khố màu đen, có ba đường sọc màu trắng chính giữa, hai đường sọc màu đỏ hai viền; hai đầu chiếc khố có năm đường hoa văn, nhưng không rõ nét như hoa văn của áo, có tua khoảng 15cm. Chiếc khố loại lớn, gọi là: "Hpen vroang" dành cho người già, những người khá giả về kinh tế. Chiều rộng của khố khoảng 20cm, chiều dài khoảng 5m - 5,5m; thân chiếc khố màu đen, có ba đường sọc màu trắng chính giữa, hai đường sọc màu đỏ hai viền như hpen dham nhưng lớn hơn; hai đầu chiếc khố có 7 đường hoa văn sặc sỡ, có tua dài khoảng 20cm.

Bộ quần áo bà ba màu đen, áo cổ tròn, dài tay, có hai túi phía trước, chẻ một tí hai bên hông. Chiếc quần dài tới mắt cá, không có túi. Để cho bộ trang phục của mình đẹp hơn, nam dân tộc Hrê thích trang trí ở những đường rìa quần áo bằng sợi chỉ, hoặc vải màu đỏ.

Bên cạnh bộ trang phục, phụ nữ dân tộc Hrê thích đeo những đồ trang sức ở cổ, tai, cổ tay làm bằng đồng, bằng bạc... rất phong phú, đa dạng. Chiếc khăn đội trên đầu, choàng cổ của những chàng trai, cô gái cũng làm tô điểm duyên dáng vẻ đẹp lung linh, huyền ảo khi người ta ăn mặc lúc đi dự lễ hội, hay trong những ngày sinh hoạt thường ngày của người Hrê xưa.

Minh Đát