Từ
Hà Nội vượt hơn 500km đường Quốc lộ 1A du khách sẽ đặt chân đến thị xã
Đồng Hới (Quảng Bình). Thị xã nhỏ nằm bên bờ Nhật Lệ một màu nước xanh
trong. Nhưng không mấy ai biết rằng Đồng Hới có một hồ nước ngọt nằm
ngay cạnh biển Nhật Lệ, chỉ cách có hơn 100 mét, đó là hồ Bàu Tró.
Đây vừa là một thắng cảnh, vừa là một vùng di tích với những di chỉ khảo cổ học của người Việt cổ để lại.
Không hiểu hồ Bàu Tró được hình thành như thế nào và từ bao giờ, Bàu Tró sâu, rộng bao nhiêu và đáy hồ ở đâu? Chỉ nghe truyền thuyết dân gian kể lại rằng Bàu Tró rất sâu, sâu không có đáy. Người ta đã thử bằng cách chèo thuyền ra giữa hồ, buộc đá vào dây thả xuống hồ để đo chiều sâu, thế nhưng thả hoài dây cũng chẳng chùn. Đến khi hết dây này, nối thêm dây khác cũng không thấy đá chạm đáy, nên đến bây giờ vẫn chưa rõ chiều sâu hồ Bàu Tró là bao nhiêu.
Không hiểu hồ Bàu Tró được hình thành như thế nào và từ bao giờ, Bàu Tró sâu, rộng bao nhiêu và đáy hồ ở đâu? Chỉ nghe truyền thuyết dân gian kể lại rằng Bàu Tró rất sâu, sâu không có đáy. Người ta đã thử bằng cách chèo thuyền ra giữa hồ, buộc đá vào dây thả xuống hồ để đo chiều sâu, thế nhưng thả hoài dây cũng chẳng chùn. Đến khi hết dây này, nối thêm dây khác cũng không thấy đá chạm đáy, nên đến bây giờ vẫn chưa rõ chiều sâu hồ Bàu Tró là bao nhiêu.
Lại có chuyện kể rằng: ở vùng vực Tróoc
(Kẻ Bàng) có một trận lũ rất lớn cuốn trôi nhiều nhà cửa, cây cối theo
dòng nước. Một thời gian không lâu sau lũ, người ta thấy xuất hiện những
trái bưởi to ở hai bên bờ Bàu Tró - một loại bưởi được trồng ở vực
Tróoc nên đã ngờ rằng hồ Bàu Tró có đáy ngầm, thông lên tận vùng hang
động mạn Tây Bắc.
Đứng trên đồi cát thuộc phường Hải Thành
nhìn xuống, thấy biển và hồ Bàu Tró chỉ cách nhau vài gang tay. Những
ngày biển nổi sóng lớn cứ tưởng như biển sẽ hòa nhập vào với hồ. Lạ nhất
là dù chỉ cách nhau có gang tấc như vậy nhưng nước hồ Bàu Tró lại ngọt
như là nước suối trên rừng. Người dân thị xã Đồng Hới trước đây thường
ra hồ lấy nước về giặt quần áo cho trắng.
Tục truyền rằng Bàu Tró là dấu chân để
lại của một người khổng lồ khi đi qua vùng đất này. Bởi vào mùa hè, khi
mực nước trong hồ cạn xuống thì trông hồ giống như một dấu bàn chân trái
khổng lồ. Bao quanh hồ là những dải rừng phi lao xanh ngắt trên một
vùng cát trắng. Vài năm gần có rất nhiều đàn chim bay về cư trú trong
rừng phi lao.
Nước hồ thấm ra từ cát nên rất trong
mát và sạch. Đây là nguồn nước ngọt duy nhất cung cấp nước sinh hoạt cho
cư dân thị xã vốn bị nhiễm mặn từ bao đời nay.
Trước đây, thời Pháp thuộc người ta đã
đặt một nhà máy bơm dẫn nước từ Bàu Tró về thị xã, đẩy nước lên tháp cao
ở Đồng Phú. Từ tháp đó, nước tỏa đi các nơi, về các công sở, dinh thự,
đồn bốt của Pháp hoặc vào trường học, bệnh viện, các xí nghiệp của người
Pháp quản lý. Nay, cảnh quan xung quanh hồ Bàu Tró khá u tịch và lãng
mạn. Bao bọc xung quanh hồ là những đồi cát vàng, đồi cát trắng. Trên
đó, rừng phi lao bạt ngàn xanh um dày đặc, tạo vành đai ngăn gió và sóng
biển, ngăn cả những trận bão cát xâm thực Bàu Tró và những khu cư dân
dọc bãi biển Nhật Lệ. Quanh năm, đứng trong gió và sóng biển, rừng phi
lao mảnh mai, mềm mại như bay như liệng, như vờn như múa, ngọn phi lao
quyện vào gió, gió quyện vào phi lao tạo nên âm thanh vi vu, rào rạt,
véo von.
Đến thăm Hồ Bàu Tró, thật không có gì
thú bằng mắc võng dưới rừng cây nằm nghe tiếng sóng biển rì rào lẫn
trong tiếng chim ríu ran đưa ta vào giấc ngủ êm đềm.
Bàu Tró không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên mà còn được nhắc đến với vai trò là khu vực di tích lịch sử văn hóa.
|
|
Khảo cổ tìm thấy ở Bàu Tró
Vào năm 1923, hai người Pháp là Max và
Depiruy đã phát hiện ra di chỉ khảo cổ học tại Bàu Tró. Cuối mùa hè năm
đó, nhà địa chất kiêm khảo cổ học Etinen Patte đã tổ chức khai quật và
công bố những hiện vật của thời tiền sử đồ đá mới. Những hiện vật này
gồm nhiều rìu đá, mảnh tước, hai hòn ghè bằng thạch anh, bàn nghiền hạt
mảnh gốm vỡ... Mùa xuân năm 1980, trường đại học tổng hợp Huế tổ chức
khai quật lại di chỉ Bàu Tró ở khoảng cách cách mép nước hồ lúc đó 40
mét, cao hơn mặt nước 2,3 mét, cách hố khai quật của Patte hơn 100m về
phía tây. Hiện vật thu được gồm có nhiều rìu, bôn đá, bàn mài, chày
nghiền, mũi nhọn, và vô số các mảnh gốm vỡ của các loại nồi, niêu, bình,
vò... Và từ đó các nhà khảo cổ học đã lấy tên của di chỉ này để đặt cho
nền văn hóa hậu kỳ đá mới phân bố ở vùng ven biển Nghệ An, Hà Tĩnh,
Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên là văn hóa Bàu Tró.
Ngày nay, Bàu Tró đang đặt vấn đề bảo vệ
nghiêm ngặt vì nơi đây không những là một di chỉ khảo cổ, một thắng
cảnh nổi tiếng mà còn là nguồn nước sinh kế cho người dân trong vùng.
Bàu Tró là niềm tự hào, là tài sản vô giá của quê hương Quảng Bình.
Chi Na (thethaovietnam.vn)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét