Làng biệt thự cổ trên quê lúa Phú Xuyên

(iHay) Dọc theo quốc lộ 1A đến phố Guột rồi rẽ vào xã Vân Từ (huyện Phú Xuyên, Hà Nội), đi thêm khoảng 2km là đến làng cổ Cựu trứ danh. 

Nằm bên bờ con sông Nhuệ, làng Cựu đã có từ lâu đời (trên 500 năm), gắn bó với bao thăng trầm của lịch sử đất nước. Làng Cựu vốn là một làng thuần nông, nhưng thời Pháp thuộc nhiều gia đình buôn bán được nên mách cách làm ăn cho nhau, người làng giàu lên nhanh chóng và gần như nhà nào cũng xây được "biệt thự" để ở. Nhưng dần dần nhiều hộ gia đình bỏ đi nơi khác làm ăn để lại ngôi nhà vắng chủ, nhiều ngôi nhà xuống cấp mà không được tu sửa nên hỏng. Hiện nay làng Cựu có gần 30 ngôi biệt thự vẫn còn nguyên vẹn và có người ở.

Những ngôi biệt thự chủ yếu được xây theo kiến trúc Gô-tích, đây là một kiểu kiến trúc đặc trưng của Pháp, ngoài ra trong làng cũng có rất nhiều ngôi nhà mang đậm phong cách Việt, những mái ngói đỏ, đường làng uốn lượn, zích zắc, nhiều ngõ ngách...

Cổng làng Cựu vẫn còn sừng sững trước bao sóng gió, mưa nắng

Khác với các ngôi làng cổ như Đường Lâm, Cự Đà, Thổ Hà; làng Cựu chưa bị hút vào vòng xoáy của du lịch nên vẫn còn rất hoang sơ. Dịch vụ tại đây chưa phát triển, đa phần người dân vẫn làm nông nghiệp và buôn bán nhỏ. Hiện có khá nhiều ngôi biệt thự xuống cấp vì không có bàn tay chăm sóc của chủ nhà.

Ngắm làng Cựu trong một buổi chiều thu chắc hẳn sẽ làm cho du khách cảm thấy khoan khoái, thư giãn. Đặc biệt với ai thích tìm hiểu về kiến trúc, văn hóa thì làng Cựu là một điểm đến tuyệt vời.

Đường làng Cựu uốn lượn

Một trong những ngôi nhà còn nguyên vẹn ở làng

Cầu bắc trên không nối hai nhà với nhau

Những nét hoa văn đậm chất kiến trúc cổ trên một ngôi nhà

Cổng ngõ vẫn được lát bằng đá phiến

Linh vật được đặt trên nóc cổng nhà

Ngôi nhà Cự Tai được xây dựng năm 1941

Mái nhà mang đậm phong cách kiến trúc Pháp của một ngôi nhà

Đường làng Cựu với những ngôi nhà san sát nhau

Còn nguyên những nét cổ kính trên từng nếp nhà

Một góc cửa sổ

21 Nhà văn hóa thôn Cựu từng là một trong những ngôi biệt thự lớn nhất làng

Bài và ảnh: Nguyễn Văn Công

Ngôi làng 500 tuổi ở Hà Nội

• 
  

Làng Cựu (xã Vân Từ, huyện Phú Xuyên) có những biệt thự pha lẫn kiến trúc Việt cổ và Pháp rất độc đáo.

Dọc theo dòng Nhuệ giang, bất cứ ai vào làng Cựu đều như lạc vào không gian nào lạ lẫm lắm.

Ngôi làng này có kiến trúc làng và kiến trúc nhà đẹp và vô cùng độc đáo.

Ở làng Cựu, những ngôi nhà hiện đại gần như không có. Nhà cấp bốn kiểu mẫu thời bao cấp cũng khó tìm thấy.

Tất cả những ngôi nhà ở đây cứ nửa ta, nửa Tây; nửa tráng lệ, nửa bình dân; nửa hào hoa phố xá, nửa bình dân quê mùa.

Tất cả những sự pha trộn ấy hiển hiện rõ rệt nửa lạ nửa quen khiến người lạ không khỏi thắc mắc lẫn những thán phục.

Những cánh cổng nhà xưa cũ quay ra mặt đường đều không quá cao.

Hoa văn, họa tiết trên đó cũng không quá Tây, mà cũng không hẳn là của người Việt.

Đó là kiến trúc pha trộn giữa kiến trúc Gothic (Pháp) và Việt cổ.

Có những căn biệt thự lối ngõ thênh thang lát đá tảng xanh, hai tòa nhà ở hai bên nối với nhau bằng cầu bê tông uốn lượn, cổng được trang trí sơn thủy hữu tình.

Một ngôi biệt thự khác lại thấp thóang bóng dáng đại quan: mái cổ, cửa bức bàn, cột gỗ lim to, nền nhà tôn cao, sân thấp mà rộng, tòa ngang dãy dọc như ở chốn “tam cung lục viện”.

Đi từ đầu đến cuối làng, mỗi con ngõ nhỏ sâu hun hút là mỗi bí mật của kiến trúc. Đường trong ngõ lát đá hộp xanh bóng nhẵn, phẳng lì.

Ngõ nhỏ nhưng không bí như những nơi khác, mà rất thoáng và mát, bởi những ô văng cửa sổ nhà bên vươn ra đủ cao để che đi cái nắng.

Lãnh đạo thôn Cựu cho hay, làng Cựu cổ kính đã có cách đây trên 500 năm. Làng vốn thờ một vị tướng nhà Trần. Vị tướng này không phải quan văn, cũng không phải quan võ mà là tướng dạy hổ.

Sinh nghề, tử nghiệp, vị tướng ấy cuối cùng bị chính con hổ mà mình đang dạy cắn chết. Chỗ hổ tha xác về là mộ vị tướng xấu số ấy.

Nhiều nhà nghiên cứu đã về đây khảo cứu tài liệu. Cổng làng Cựu đã khiến nhiều chuyên gia đánh giá là cổng làng đẹp nhất Việt Nam.

Cổng được quét ve vàng từ xưa, nay đã bạc màu, có chỗ loang đen theo mảng. Các nhà nghiên cứu cho rằng, cổng làng Cựu cổ mà không hẳn cổ, hiện đại mà không hẳn hiện đại. Nó giống như một cổng trường thành, không phải để ngăn mà để hút người ta vào bên trong.

Cổng làng Cựu xây kiểu tam quan nhà chùa, nhưng vít 2 cửa cạnh tạo một cửa giữa rộng rãi mái vòm. Phía trên có đôi kỳ lân cùng hai con chó giữ cổng. Phía mặt trong cổng có nậm rượu, nụ hoa điểm xuyết, cùng những hàng chữ Nho mực đen đã nhạt màu.

Người dân đói khổ bỏ làng lên Hà Nội làm thuê, rồi phát đạt với nghề may áo completvà váy đầm cho Tây.

Theo thống kê của thôn Cựu, cả làng Cựu bây giờ còn khoảng 20 ngôi biệt thự cổ. Số còn lại đã chỉnh trang thành nhà ở hiện đại, hoặc bỏ không như nhà hoang.

Những năm 2000, gần chục ngôi biệt thự cổ còn đẹp và chắc chắn đã bị đập đi xây nhà hiện đại. Và hiện nay trong làng cũng có gần chục ngôi nhà khác bị bỏ hoang mặc cho nắng mưa bào mòn, hủy hoại. Họ không dám ở vì sợ sập.

Nét độc đáo của ngôi làng là những ngõ nhỏ lát đá xanh, những tảng đá lớn, dày, mát lạnh, rất phù hợp với không gian cổ kính của làng dần thay bằng những con đường bê tông.

Nguy cơ làng cổ trăm năm trở thành hoang phế là khó tránh nếu như không có một phương án bảo tồn hợp lý và đúng đắn. Thiết nghĩ, các cấp có thẩm quyền cần sớm đưa ra giải pháp bảo vệ và tôn vinh làng Cựu để giữ lại hồn quê cùng những nét đẹp kiến trúc độc đáo cho thế hệ mai sau.

.

 http://kinhtedothi.vn/ngoi-lang-500-tuoi-kich-thich-su-to-mo-o-ha-noi-272448.html

Theo Hồng Hạnh / Kinh Tế Đô Thị

(Zing đặt lại tiêu đề bài viết)