Đặc sắc nhà cổ trên quê lúa Yên Thành

(Baonghean.vn) - Xã Phúc Thành là một trong những địa phương còn lưu giữ được nhiều ngôi nhà cổ nhất ở quê lúa Yên Thành với nhiều nét đặc sắc trong nghệ thuật kiến trúc.

Trong không gian làng Thọ xưa, hiện có hơn chục ngôi nhà cổ cùng sân vườn đẹp với tuổi đời từ một trăm đến vài trăm tuổi. Trong ảnh là nhà của cụ Nguyễn Viết Quỳnh (85 tuổi) được xây dựng từ những năm đầu thế kỷ XX. Ảnh: Huy Thư

Cũng là những ngôi nhà gỗ “tứ trụ”, “ngũ trụ” thấp, dài, làm từ gỗ lim, dổi… lợp ngói vảy như ở Thanh Chương, Hưng Nguyên, nhưng nhà cổ ở Phúc Thành có cả gian lẻ (3, 5, 7) và gian chẵn (4, 6…). Ảnh: Huy Thư

Phía trong những ngôi nhà này, phần gỗ thường được làm theo kiểu “kẻ xông, cột thu, hạ thách”, không có trần (chạn) như ở các vùng quê lũ lụt. Ảnh: Huy Thư

Trước mái hiên, nhiều nhà còn treo những tấm mành tre được đan lát công phu, để che nắng, che mưa, có thể chống lên, hạ xuống theo ý muốn. Ảnh: Huy Thư

Trên những đường kẻ, ván cửa được chạm trổ hoa văn, vân mây, cây lá, con vật… tinh tế, đẹp mắt. Trong ảnh: Hoa văn trên những đường kẻ ngôi nhà 6 gian của cụ Nguyễn Viết Linh. Ảnh: Huy Thư

Dưới mái hiên là không gian xưa cũ gắn liền với đời sống thôn quê bao đời. Ảnh: Huy Thư

Hồi văn được làm mái kép. Mái dưới kẻ đuôi để che hồi nhà. Mái trên ngắn, nhỏ để che nóc nhà. Ảnh: Huy Thư

Cũng như nhiều nơi khác, nhà cổ ở Phúc Thành được chia 2 phần: “nhà ngoài” dùng để thờ tự và tiếp khách, “nhà trong” dùng để sinh hoạt. Do không có trần – chạn, nên các gian nhà cổ ở đây đều thông thoáng. Ảnh: Huy Thư

Một chiếc mâm tre từng dùng làm bàn ăn được cất giữ tại nhà cụ Nguyễn Viết Quỳnh. Ảnh: Huy Thư

Ông Trần Văn Thành, cán bộ văn hóa xã Phúc Thành cho biết: “Các gia đình có nhà cổ ở đây luôn ý thức cao trong việc gìn giữ, bảo tồn di sản của cha ông. Cùng với đền Đức Hoàng, chùa Thiên Tạo, phủ thờ Trần Đăng Dinh… nhà cổ đã góp phần khẳng định bề dày văn hóa truyền thống đáng tự hào của vùng đất Phúc Thành nói riêng và Yên Thành nói chung”. Ảnh: Huy Thư

                                                                  Huy Thư

Ngôi làng có nhiều nhà cổ nhất Nghệ An

(Baonghean.vn) - Khám phá 15 ngôi nhà cổ có niên đại hàng trăm năm thuộc làng Nam Chính, xã Phúc Thành, huyện Yên Thành (Nghệ An). Những ngôi nhà cổ còn là nơi bồi đắp, tích tụ văn hóa và thể hiện rõ sự sáng tạo độc đáo của con người. 

Chỉ cách thị trấn Yên Thành chừng 3 km nhưng làng Nam Chính mang một không gian yên bình, trầm lặng. Không còn thấy bóng dáng của những tất bật, chộn rộn của cuộc sống hiện đại.

Với 15 ngôi nhà cổ vẫn còn được lưu giữ đến ngày nay, làng cổ Nam Chính mang những giá trị quan trọng không chỉ về lịch sử mà còn về mặt kiến trúc và văn hóa.

Nhiều vật dụng nông nghiệp như cối xay, thúng, nia, sàng...vẫn còn được bà con trân trọng và gìn giữ.

Khung nhà và các vật dụng được được làm bằng các loại gỗ quý như: lim, chò, chỉ.. nên dù trải qua thời gian dài thì chúng vẫn giữ được độ bền, chắc và thẩm mỹ.

Nhà cổ ở Nam Chính thường có 3 gian 2 hồi hoặc 5 gian 2 hồi, mái rộng thoáng mát, có nhiều lớp cửa, có hiên, liếp che chắn được tổ chức chặt chẽ, hài hòa với các công trình phụ trợ như nhà ngang, bếp, sân vườn, giếng nước, hàng cau, cây cổ thụ…

Mái hiên tạo sự thanh thoát, giản gị và gần gũi.

Mái hiên tạo điểm nhấn thú vị cho không gian ngôi nhà

Những ngôi nhà với "tuổi đời" hàng trăm năm được nhiều thế hệ người dân của làng trân trọng gìn giữ.

Những nét chạm tạo nên cảm giác hoài cổ.

Mái nhà được lợp bằng ngói âm dương để cân bằng sinh khí cho ngôi nhà như chính tên gọi của chúng.

Những vật dụng lao động, sản xuất ngày xưa được lưu giữ cẩn thận.

Chân đá của các cột nhà được làm bằng đá ong ngàn năm vững chắc.

Trước đây, phần lớn những ngôi nhà cổ ở Nam Chính được gìn giữ với ý thức giữ lại nếp nhà của tổ tiên lưu truyền. Về sau, chủ nhân các ngôi nhà ý thức được rằng, ngoài giá trị tình cảm thiêng liêng của dòng tộc, còn có ý nghĩa về mặt văn hóa, là tài sản chung của cộng đồng.

Thanh Quỳnh