Thưởng thức 'đặc sản Khmer' lạc xá tôm khô

(iHay) Lần vừa rồi trong chuyến khám phá các tỉnh miền Tây Nam bộ, tôi được thưởng thức món ngon lạc xátôm khô, hỏi ra thì còn rất ít người biết đến món ăn này.

Ảnh: Đoàn Xuân

Lạc xá tôm khô là món ăn có nguồn gốc từ người Khmer vùng Sóc Trăng, nấu với nước dừa là chủ yếu. Nghe những người già kể lại, lạc xá tôm khô có nguồn gốc từ vùng Phnom Penh (Campuchia) và Malaysia, sau du nhập vào Việt Nam và được người Khmer phổ biến trong cộng đồng của mình.

Người Khmer thường nấu lạc xá đãi khách như một món ăn gần gũi với miệt vườn sông nước. Nguyên liệu để làm món này gồm tôm khô, nước cốt dừa, nước dão dừa, bún tươi, bột cà ri, sả, gia vị nước mắm, đường, muối, mỡ heo.

Tôm khô là thành phần quan trọng nhất của món lạc xá. Chọn tôm đất (sông) thường ngọt hơn tôm biển. Cách phân biệt tôm đất thân nhỏ và tròn hơn tôm biển. Một cách khác nữa phân biệt là tôm biển thường có mùi tanh hơn tôm đất.

Đặc biệt tôm khô ngon thường có màu đỏ tươi tự nhiên (màu của men gạch), đó là loại tôm được phơi sống. Tôm khô có màu đỏ nhạt hay đỏ sẫm là loại để lâu ngày và được luộc chín mới phơi, hoặc đã tẩm bằng phẩm màu. Tôm ngon thì thịt săn, chắc, ngửi không có mùi nồng.

Tôm khô mua về ngâm mềm, vớt ra để ráo. Phi thơm sả với mỡ heo (không dùng dầu ăn, vì mỡ heo giúp món ăn có mùi thơm đặc trưng riêng), trút tôm vào xào, nêm nước mắm muối, đường, bột cà ri cho thấm đều.

Dùng một cái nồi cho nước cốt dừa vào nấu sôi, trút tôm đã xào vào. Khi tôm thấm nước cốt dừa (để sôi khoảng từ 5 - 7 phút) thì cho thêm nước dão (bã cốt dừa bóp nhẹ với nước lọc ta sẽ có nước dão). Đợi sôi trở lại, nêm gia vị vừa miệng.

Bún mua ngoài chợ về nên chế biến lại cho an toàn vệ sinh thực phẩm. Đặt bún trên một cái thau, dùng nước sôi dội trực tiếp trên bún, để sợi bún tơi mà không nát.

Khi ăn cho rau sống (chuối bào, rau muống chẻ, giá, rau thơm, hành lá) cắt khúc vào tô, trải bún lên trên, rắc chút hành lá, rau thơm thái nhỏ trang trí, dùng vá múc tôm và nước (nước lèo dừa) chan đều trên mặt. Lạc xá tôm khô là món ăn khan, nên khi chan nước chỉ chan một lượng vừa đủ. Mùi ngậy thơm béo của nước cốt dừa thấm đều vào từng con tôm, khẽ nhai đã thấy ngọt ngon nơi đầu lưỡi, chỉ ăn một lần là nhớ mãi...

Đoàn Xuân