Bản đồ trực tuyến
Lược sử
- Tam quan chùa Hà. Ảnh ©2013 NCCong
Tương truyền, chùa được xây dựng từ cuối thế kỷ 15, lúc đầu tường làm bằng gạch vồ, mái lợp lá gồi, tên là chùa Vồi. Tại thượng điện hiện còn một lư hương bằng đồng khắc 3 chữ Hán 聖 德 寺 “Thánh Đức Tự”. Nghe nói tên chữ này có từ đời vua Lê Thánh Tông 黎 聖 宗 (1460—1497), tên hồi nhỏ là Tư Thành. Sử cũ ghi chuyện con trưởng Nghi Dân có tội bị truất, tức khí bèn kết bè đảng một đêm bắc thang kéo vào thành giết em là vua Lê Nhân Tông (1441—1459) và cướp ngôi. Hoàng tử Tư Thành lúc ấy 17 tuổi phải giả gái cùng mẹ chạy về lánh nạn với các ni cô tại chùa Thánh Chúa [1] của thôn Hậu, cũng thuộc xã Dịch Vọng [2]. Khi ấy mẹ con thường tới thăm chùa Vồi ở thôn Tiền gần đó. Chùa Vồi về sau mới có tên chữ là Thánh Đức Tự để kỷ niệm chuyện này.
- Tiền đường chùa Hà. Ảnh ©2013 NCCong
Đến đời vua Lê Hy Tông 黎 熙 宗 (1663–1716), có hai thương gia của làng gốm Thổ Hà (Bắc Giang) sang ở trọ cạnh chùa Vồi để tiện đường phân phối hàng gốm sứ cho các chợ vùng phía tây thành Thăng Long. Do buôn bán phát đạt, hai người này tình nguyện cúng một số tiền công đức lớn cùng nhân dân trong xóm để xây dựng lại chùa bằng gạch ngói vào năm 1681. Từ đó hai làng Thổ Hà và Dịch Vọng kết nghĩa, đặt tên xóm có ngôi chùa là Bối Hà và vì vậy chùa có tên Nôm là chùa Hà. Các ngày kỵ của làng Thổ Hà, nhân dân xóm Bối Hà cử đoàn đại biểu sang dâng lễ, và ngược lại.
- Chùa Hà thu hút thanh niên. Ảnh ©2013 NCCong
Xưa kia, chùa Hà vốn có vị trí giáp cánh đồng ở cuối thôn Tiền của xã Dịch Vọng, gần con đường huyết mạch nối thành Hà Nội với thành Sơn Tây. Và các địa danh nơi đây đã gắn liền với những chiến thắng nổi tiếng trong lịch sử của nước ta. Điển hình là sáng sớm ngày 19-5-1883, quân Cờ Đen mai phục trong chùa Hà đã đổ ra chém chết đại tá chỉ huy Henri Rivière cùng 7 sĩ quan xâm lược Pháp khác vừa dẫn lính vượt Cầu Giấy để đi đánh Xứ Đoài. Về sau, chính phủ Pháp đã cho hồi hương hài cốt Rivière nhưng ngôi mộ cũ của hắn trên phố Cầu Giấy nay vẫn còn dấu vết.
Lại có một chuyện bi hài làm cho cả những học trò không thích môn sử cũng biết đến trận đánh mùa hè năm 1883. Năm ấy triều đình Huế trớ trêu thay lại bắt Tam nguyên Nguyễn Khuyến phải viết điếu văn để tế cái thây không đầu của ngài đại tá. Nhờ thế mà một bài điếu mỉa mai bằng chữ Nôm của ông nghè đã đi vào sách giáo khoa văn học.
Sân chùa Hà. Panorama ©2014 NCCong
- Tượng Hộ pháp chùa Hà. Ảnh ©2013 NCCong
Tối ngày 17 tháng 8-1945 Uỷ ban khởi nghĩa gồm Nguyễn Khang, chủ tịch, Trần Tử Bình và Lê Trọng Nghĩa đã họp tại Chùa Hà, quyết định hai hôm sau sẽ Tổng khởi nghĩa. Năm 1982, chùa Hà được gắn biển “Di tích cách mạng”. Tháng 12-1996, chùa được Bộ Văn hoá—Thông tin xếp hạng bảo tồn. Tháng 1-2002 tại kỳ họp thứ 6 Hội đồng ND TP Hà Nội khoá XII đã quyết định đặt tên cho đoạn phố dài 800m rộng 6—8m từ đường Cầu Giấy qua cửa chùa Hà đến phố Tô Hiệu là phố Chùa Hà.
Kiến trúc
Từ Cầu Giấy vượt qua sông Tô Lịch đi về hướng tây khoảng 800m du khách sẽ thấy phố Chùa Hà ở bên phải. Nằm ngay sát vòng xoay ngã năm ở đoạn giữa phố này, tam quan chùa Hà hoành tráng ngảnh về hướng tây, xa xa là dãy núi Ba Vì. Trước cửa chùa xưa kia có một hồ nước đã bị lấp vào cuối thế kỷ 20. Trên một cột trụ có dòng chữ Hán đắp nổi: “Lê Triều Chính Hoà tạo dựng” (Dựng vào niên hiệu Chính Hoà triều Lê, tức năm 1681). Bên cạnh tam quan chùa là cổng đình làng mới sửa lại, trông hơi giống cổng chùa Láng.
- Gác tam quan chùa Hà. Ảnh ©2014 NCCong
Sát liền đầu hồi bên phải chùa Hà là ngôi đình làng, ở giữa là lối đi vào khu nhà hậu. Chùa và đình chung nhau tường bao, làm thành một khu di tích với khuôn viên liên thông. Khu này đã được quy hoạch và trùng tu lớn trong giai đoạn 1995—2003 khi ruộng vườn xã Dịch Vọng bị đô thị hoá dần dần mất hết. Hiện nay tuy các công trình vẫn tuân theo phong cách nghệ thuật kiến trúc thời Nguyễn nhưng hầu hết đều thay đổi diện mạo ít nhiều so với thời trước chiến tranh, chỉ tam quan chùa còn lại khá nguyên vẹn và gây ấn tượng lớn nhất.
Sau tam quan chùa là vườn cây và hồ nước nhỏ nhưng đẹp. Toà Tam bảo được xây theo hình chữ “Đinh” với tiền đường rộng 5 gian và hậu cung gồm 3 gian, bên cạnh là điện thờ Mẫu, phía sau là trai đường và khu phụ. Từ khoảng cuối thế kỷ 20, chùa Hà bỗng dưng thu hút được nhiều bạn trẻ đến cầu ước tình yêu và “cắt duyên tiền kiếp”. Con nhang đông đến nỗi gần đây người ta lại xây thêm mấy gian điện thờ ở sau chùa và cả bên đình, làm cho khu di tích càng chật hẹp và tấp nập, khác hẳn cảnh u tịch cổ kính trước kia.
Sân đình Bối Hà. Panorama ©2014 NCCong
- Bái đường đình làng Hà. Ảnh ©2013 NCCong
Mặt bắc chùa giáp liền với nghĩa địa, mặt nam giáp đình làng. Trong đình Bối Hà có điện thờ nhị vị thành hoàng Chu Lý Đại vương và Triệu Chí Thành. Hai vị nhân thần này vốn là tướng của Triệu Việt Vương Quang Phục (?—571), người kế tục Lý Nam Đế lãnh đạo quân dân nước Vạn Xuân chống lại cuộc xâm lược của nhà Lương. Đình cũng có kiến trúc theo hình chữ “Đinh” như chùa Hà. Hiện nay sân trước bái đường đã lắp đặt khung sắt để làm rạp che mưa nắng trong các dịp hội làng.
Lưu ý
Ngoài các bộ cửa võng, câu đối, hoành phi và các pho tượng tròn đều được tô lại mới đây, trong chùa Hà còn có chiếc lư hương cổ nhất đã nói ở trên và một đại hồng chung được đúc dưới thời Tây Sơn. Cuối thời vua Lê chúa Trịnh, loạn lạc triền miên, chùa bị mất quả chuông nguyên thuỷ.
- Tam quan mới của đình làng Hà. Ảnh ©2013 NCCong
Quả chuông thay thế mang niên hiệu Cảnh Thịnh thứ 7 (1799). Chuông cao 1m30, chu vi miệng 1m50, quai hình rồng có vây, chia làm 4 múi khắc long, ly, quy, phượng; phía trên có bốn chữ lớn: “Thánh Đức Tự chung”. Theo nhà nghiên cứu Đỗ Thỉnh viết trong sách “Di tích và văn vật vùng ven Thăng Long” (NXB Hội nhà văn, HN 1995), bài minh khắc trên cả 4 mặt chuông do giáo xã Nguyễn Khuê soạn thảo là một tư liệu lịch sử quý báu, phản ánh tính chất dân chủ làng xã cũng như ảnh hưởng của chữ Nôm và Phật giáo ở thời Tây Sơn.[3]
Di tích lân cận
- Chùa Duệ: ngõ chùa Duệ Tú, phường Quan Hoa.
- Chùa Thánh Chúa: số 136 phố Xuân Thủy, phường Dịch Vọng Hậu.
- Đền Linh Lang (Voi Phục): ngã phố Kim Mã—La Thành, phường Ngọc Khánh.
- Đình Mai Dịch: đầu phố Hồ Tùng Mậu, phường Mai Dịch.
Chú thích
[1] Chùa Thánh Chúa nay ở trong khuôn viên trường Đại học Sư phạm HN, cách chùa Hà khoảng 1km về hướng tây.
[2] Dịch Vọng: trạm phục vụ trên đường cái quan xưa, nơi chức sắc đi công cán dừng chân nghỉ ngơi, thay ngựa hoặc đặt tiệc tiễn biệt.
[3] Trong bài minh có đoạn: "Từng nghe: Trong 5 âm thanh của Phật pháp, tiếng chuông được coi là bậc nhất; trong muôn đường tu của con người, phẩm chất phải sửa trước tiên. Kính chúc Hoàng triều yên vui, quốc gia vững chãi, khắp chốn sùng kính thờ Phật, mọi người mở rộng từ tâm. Nay giáp Bối Hà... nước Đại Việt phụng thờ chùa Thánh Đức là nơi cổ tích danh lam, thắng cảnh nổi tiếng. Ngày trước nơi đây, đất Phật trang nghiêm, nào tụng kinh nào chùa tháp. Nhưng rồi bỗng gặp binh biến, nhà chùa im vắng tiếng chuông. Sau đó một lần tìm thợ đúc lại cũng không thành. Mãi đến ngày tốt tháng 11 năm Kỷ Mùi, các bậc quan viên hương lão cùng bốn giáp ra sức bỏ tiền của để lo việc đúc chuông... Rồi đặt nơi thu đồng, nấu đồng làm chuông và đúc thành quả phúc. Chuông này nặng hơn 300 cân, cao một thước sáu tấc..."
[2] Dịch Vọng: trạm phục vụ trên đường cái quan xưa, nơi chức sắc đi công cán dừng chân nghỉ ngơi, thay ngựa hoặc đặt tiệc tiễn biệt.
[3] Trong bài minh có đoạn: "Từng nghe: Trong 5 âm thanh của Phật pháp, tiếng chuông được coi là bậc nhất; trong muôn đường tu của con người, phẩm chất phải sửa trước tiên. Kính chúc Hoàng triều yên vui, quốc gia vững chãi, khắp chốn sùng kính thờ Phật, mọi người mở rộng từ tâm. Nay giáp Bối Hà... nước Đại Việt phụng thờ chùa Thánh Đức là nơi cổ tích danh lam, thắng cảnh nổi tiếng. Ngày trước nơi đây, đất Phật trang nghiêm, nào tụng kinh nào chùa tháp. Nhưng rồi bỗng gặp binh biến, nhà chùa im vắng tiếng chuông. Sau đó một lần tìm thợ đúc lại cũng không thành. Mãi đến ngày tốt tháng 11 năm Kỷ Mùi, các bậc quan viên hương lão cùng bốn giáp ra sức bỏ tiền của để lo việc đúc chuông... Rồi đặt nơi thu đồng, nấu đồng làm chuông và đúc thành quả phúc. Chuông này nặng hơn 300 cân, cao một thước sáu tấc..."
Bài và ảnh: Đông Tỉnh
Mộng mơ chùa Hà
Vanhien.vn – Chùa Hà (Cầu Giấy, Hà Nội) không những là điểm đến tâm linh, yên tĩnh, kiến trúc độc đáo, nơi đây còn mang “cốt cách” thiên nhiên tao nhã, mộng mơ.
Nét đẹp thơ mộng lúc trưa tháng 9 tại chùa Hà.
Đến chùa Hà vào những ngày thu Hà Nội, vốn dĩ ngôi chùa đã đẹp, nay còn thơ mộng hơn. Những luồng ánh sáng vàng với sắc nhẹ đã lan tỏa ra các nhánh cây, phả xuống hồ bán nguyệt, chiếu xuống sân, lên mái tóc người lễ chùa càng khiến cho quang cảnh chùa thêm nét thơ.
Điểm qua lịch sử, chùa Hà có tên gọi khác là chùa Bối Hà, Thánh Đức Tự, tọa lạc ở địa chỉ với tên cũ: tại Giáp Bối Hà, thôn Trung, xã Dịch Vọng, tổng Dịch Vọng, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, và nay địa chỉ cụ thể với tên mới: phố chùa Hà, phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy, Hà Nội.
Hồ bán nguyệt.
Tán cây khế với quả chính vàng.
Chùa được tạo dựng từ cuối thời Lê để thờ Phật theo phái Đại thừa. Chùa được quan tâm nhiều từ thời vua Lê Thánh Tông, và đến nay đã mang một diện mạo vừa đẹp vừa tâm linh. Chùa không những có lịch sử lâu đời từ thời phong kiến, mà còn là cơ sở bí mật của cách mạng.
Năm 1984, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ra quyết định và gắn biển di tích cách mạng kháng chiến tại chùa Hà và đến năm 1996, chùa Hà được Bộ Văn hóa thông tin xếp hạng di tích lịch sử nghệ thuật.
Một góc nhỏ khác.
Theo nhiều người đến chiêm bái thì chùa Hà là nơi linh thiêng về cầu duyên, cầu tự, cầu bình an nên có rất đông khách thập phương đến, nhất là vào các ngày lễ. Không những lễ bái, mà còn nhiều du khách sau đó còn ngồi ở sân chùa... thẩn thờ với nét đẹp tao nhã, mộng mơ nơi đây.
Chùa Hà: Ngôi chùa linh thiêng và nhiều điển tích
Vanhien.vn - Chùa Hà là ngôi chùa khá nổi tiếng giữa lòng Hà Nội. Nổi tiếng về cầu tình duyên, cầu bình an. Vào những ngày rằm, mùng một, chùa đông như hội, luôn có rất nhiều khách hành hương đến dâng lễ.
Cổng chùa Hà. Ảnh: Đổng Thắng.
Theo lịch sử, chùa Hà (chùa Bối Hà) hay còn được gọi là Thánh Đức tự, tọa lạc tại Giáp Bối Hà, thôn Trung, xã Dịch Vọng, tổng Dịch Vọng, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, nay là phố chùa Hà, phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy, Hà Nội. Chùa được tạo dựng từ cuối thời Lê để thờ Phật theo phái Đại thừa.
Vì sao chùa có tên gọi là Thánh Đức, truyền rằng: Vua Lê Thánh Tông đã đến các chùa ở Dịch Vọng như chùa Thôn Hậu, chùa Bối Hà cầu tự mà sinh được thái tử Lý Càn Đức (Lý Nhân Tông), ban lễ vật cho các chùa đó, nên chùa Bối Hà có tên là chùa Thánh Đức, chùa Thôn Hậu có tên là chùa Thánh Chúa.
Chuông chùa Thánh Đức đúc vào năm Cảnh Thịnh thứ 7 hiện treo trên Tam quan có đoạn: “Nay ở Giáp Bá Hà, thôn Dịch Vọng Trung, xã Dịch Vọng, huyện Từ Liêm, phủ Quốc Oai, đạo Sơn Tây, nước Đại Việt có chùa Thánh Đức là nơi danh lam cổ tự, từ xưa chùa đã là nơi Phật pháp trang nghiêm, có đủ Phật đường, Pháp âm, bảo tháp...”
Không gian yên tĩnh bên trong chùa Hà. Ảnh: Đổng Thắng.
Chùa Hà hiện nay còn bảo tồn được khối kiến trúc vật chất với đầy đủ các hạng mục công trình được bố cục hài hòa trong một không gian rộng lớn bao gồm: tam quan, hồ sen, tòa tam bảo kết cấu chữ Đinh, nhà thờ Tổ, thờ Mẫu phía sau thượng điện, nhà bia và bộ sưu tập dị vật có giá trị lịch sử nghệ thuật thời Lê – Nguyễn. Trong đó, đáng lưu ý nhất là bộ tượng tròn, 18 tấm bia đá, chuông đồng nêu hiệu Cảnh Thịnh 7 (1799) có nội dung ca ngợi cảnh đẹp và sự linh thiêng của chùa.
Trải qua bao thời kì lịch sử, chùa Thánh Đức đã bị phá hủy nhiều lần. Đến đời vua Lê Huy Tông (1675 – 1705) có hai người quê làng Thổ Hà (Bắc Giang) sang ở chùa, để bán các đổ gốm sứ ở chợ trong và ngoài thành. Nhờ buôn bán phát đạt, hai gia đình phát nguyện công đức số tiền lớn cùng nhân dân trùng tu chùa với quy mô lớn bằng gạch ngói vào năm Chính Hòa (1680).
Ao cá hình bán nguyệt. Ảnh: Đổng Thắng.
Từ năm 1941 đến năm 1945, chùa Hà là nơi được Xứ ủy Bắc Kỳ chọn làm cở sở hoạt động bí mật. Tối 15 tháng 8 năm 1945, tại tam quan gác chuông chùa Hà diễn ra hội nghị quan trọng để chuẩn bị cho cuộc tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám tại Hà Nội. Năm 1984, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ra quyết định và gắn biển di tích cách mạng kháng chiến tại chùa Hà và đến năm 1996, chùa Hà được Bộ Văn hóa thông tin xếp hạng di tích lịch sử nghệ thuật.
Theo người dân sống gần chùa Hà cho biết: chùa rất linh thiêng về cầu tình duyên, trong chùa có hai ban, ban đầu lúc mới đi vào cổng chùa sẽ thấy, ban đầu mọi người cầu bình an, sức khỏe, công việc… ban thứ hai thường các chàng trai chưa vợ, cô gái chưa chồng đến dâng lễ mong tìm được một nửa tình duyên còn lại, có những đôi lứa đang yêu nhau cũng đến chắp tay thành kính cầu cho tình duyên trăm năm hạnh phúc.
Các ngày lễ, ngày rằm, mùng một, những ngày cuối tuần khách đến dâng lễ rất đông, ngoài ra chùa còn là nơi rất yên tĩnh vào các ngày còn lại, những ngày thanh tịnh đến nhẹ nhàng của một ngôi chùa nằm giữa lòng thủ đô Hà Nội.
Chùa Hà: Nơi tình duyên thắm nở nụ cười
Vanhien.vn - Không biết tự khi nào, người Hà Nội truyền tai nhau rằng “đến Phủ Tây Hồ cầu danh cầu lộc, đến Chùa Trấn Quốc cầu phúc cầu an và đến Chùa Hà để cầu duyên cầu tình”. Có lẽ nhờ sự linh ứng trong chuyện tình duyên mà Chùa Hà thu hút khách đông đảo thập phương, nhất là nam thanh nữ tú thường xuyên lui tới lễ bái khấn cầu. Nhiều bạn trẻ tìm được người trong mộng, nhiều đôi lứa hạnh phúc bên nhau đã thêu dệt nên những huyền thoại giữa đời thường.
Đậm đà bản sắc Việt
Chùa Hà thực chất là tên tắt thường gọi để chỉ cụm công trình bao gồm Đình Bối Hà, Chùa Hà (Thánh Đức Tự) và Điện thờ mẫu tam bảo. Cụm công trình này tọa lạc cuối phố Chùa Hà thuộc Phường Dịch Vọng – Quận Cầu Giấy – TP. Hà Nội. Tương truyền rằng, Chùa Hà một gia đình làm nghề gốm quê Bối Khê khởi dựng vào thời nhà Lý. Các công trình đã trải qua nhiều lần trùng tu, tái thiết để có diện mạo như hôm nay và được xem là một trong những công trình cổ kính lớn và nổi tiếng vào bậc nhất ở Hà Nội.
Đến thăm cụm công trình kiến trúc Chùa Hà, du khách sẽ thấy các công trình được thiết kế theo từng khu riêng biệt. Phía bên trái là Chùa Hà (tự Thánh Đức), trước cửa là tam quan, đồng thời là tháp chuông hai tầng, giữa sân chùa là hồ bán nguyệt, nhà tiền đường năm gian lợp ngói mũi hài. Phía bên tay phải là đình Bối Hà xây kiến trúc hình chữ Đinh thờ thành hoàng Triệu Chí Thành có công đánh giặc Lương, phía ngoài là thiên trụ, bên cạnh là nghi môn nhỏ, trong sân đình có thiên trụ thứ 2 ngăn cách sân lớn và sân nhỏ. Theo lối nhỏ giữa đình và chùa, du khách sẽ thấy điện thờ Thánh Mẫu tam bảo, trước là phương đình có đặt đỉnh và đôi hạc lớn, sau phương đình là bái đường gồm năm gian với kiến trúc vùng Bắc Bộ. Chùa có quả chuông cổ niên hiệu Cảnh Thịnh thứ 7 (1799).
Các công trình kiến trúc đều được xây dựng theo lối kiến trúc cổ với cột xà làm bằng gỗ quý có tuổi đời cả ngàn năm. Cụm công trình kiến trúc Chùa Hà là mô hình thu nhỏ của văn hóa làng xã của người Việt bao gồm các công trình Chùa – Đình – Điện được xây sát nhau. Việc xây dựng tập trung các công trình trong một khuôn viên như vậy vừa tao ra không gian rộng rãi, lại dễ dàng quy tụ dân chúng vào các dịp lễ tết hay khi có việc làng. Đây là lối kiến trúc vừa quen thuộc lại vừa độc đáo, đậm đà bản sắc làng quê Việt.
Những huyền thoại tình yêu
Chưa thấy có điển tích nào lý giải cho tên tuổi chùa Hà tại sao lại linh thiêng trong chuyện tình duyên. Thế nhưng, ngày lễ cũng như này thường, khách thập phương, đặc biệt là nam thanh nữ tú đông như trẩy hội tìm đến chùa khấn vái, nguyện xin. Vì thế, hoa hồng, loài hoa biểu tượng của tình yêu được bày bán rất nhiều con phố Chùa Hà; người viết sớ thuê cũng ngồi trước cổng chùa đông không kể siết; các quầy hàng cũng bày bán đủ các loại vòng đôi nhẫn đôi. Dân gian bảo người đến Chùa Hà thường là những người cô đơn. Theo lẽ thường những người không có nhan sắc sẽ ít có người theo đuổi nhưng có một khó hiểu là tới lễ Chùa Hà chỉ toàn “trai xinh, gái đẹp”. Lẽ nào thời đại ngày nay người đẹp mới dễ cô đơn?
Có biết bao câu chuyện tình duyên mỹ mãn gắn liền với tên tuổi của Chùa Hà được lưu truyền trong dân gian. Có những người tình duyên gặp trục trặc tưởng như lỡ dở được hàn gắn sau khi đến Chùa. Có nhiều bạn trẻ đau khổ vì bị bồ đá tới Chùa Hà lễ khấn, một tháng sau gặp được người như ý rồi nên duyên vợ chồng. Có nhiều người không chinh phục được người mình yêu nên tới chùa lễ bái chưa đầy tuần sau đối phương đã nhận lời yêu. Còn biết bao thanh niên “FA” đến chùa cầu duyên ra về chưa đến nhà thì bắt gặp người trong mộng…
Đến Chùa Hà, du khách sẽ không đủ sức để lắng nghe đủ đầy một ngàn lẻ mấy trăm câu chuyện tình duyên đẹp như mơ nhờ phúc lộc từ ngôi phát sinh Chùa cổ kính này. Ai đến đây cầu khấn cũng đều được linh ứng nên mọi người truyền nhau rằng “Đức ông Chùa Hà, Đức Bà Chùa Hương”. Quả thật những huyền thoại được thêu dệt trong dân gian đã làm cho ngôi chùa trở nên linh thiêng và có sự ảnh hưởng không nhỏ tới tâm lý tình cảm của thanh niên Hà thành biết bao thế hệ qua.
Điểm du lịch tâm linh
Với lối kiến trúc độc đáo cùng những huyền thoại tình duyên được thêu dệt, ngôi Chùa Hà thực sự trở thành công trình kính trúc cổ kính và linh thiêng. Những điểm quý giá hội tụ đã biến cụm công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn Việt trở thành điểm du lịch tâm linh nổi tiếng thu hút đông đảo du khách, nhất là những bạn trẻ đang sống trong cô đơn. Đây cũng là điểm nhấn đặc sắc khiến cho ngôi Chùa Hà có nét riêng không lẫn vào đâu được và cũng không tìm thấy ở ngôi chùa nào về sự linh thiêng trong chuyện cầu duyên như Chùa Hà.
Gần đây lãnh đạo quận Cầu Giấy, đặc biệt là phường Dịch Vọng đã quan tâm rất nhiều đến việc bảo quản, tu bổ cụm công trình Chùa Hà. Trong đó, Ủy ban phường Dịch Vọng còn tổ chức biên soạn và cho ra đời cuốn sách “Di tích lịch sử - văn hóa Đình – Chùa Hà và tư liệu Hán Nôm” vô cùng giá trị và ý nghĩa. Ngoài ra, chính quyền phường Dịch Vọng còn cho in cuốn sổ tay và tờ bướm giới thiệu sơ lược về Chùa Hà, Đình Bối Hà và Điện Thờ Mẫu tam phủ giúp du khách có thể hiểu rõ các giá trị của các công trình kiến trúc này.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Ngọc Anh – Phó Chủ tịch UBND Phường Dịch Vọng cho biết, trong quy hoạch của Quận Cầu Giấy, Chùa Hà được xem là cụm công trình kiến trúc ý nghĩa cần phải bảo vệ và phát triển cách đặc biệt. Vì thế, quận Cầu Giấy cũng xếp Chùa Hà vào điểm du lịch tâm linh trọng điểm của quận nhằm thu hút khách thập phương. Về phía phường, ông Ngọc Anh cũng cho biết ủy ban phường đã có những chỉ đạo và hỗ trợ kịp thời trong việc quản lý, tu bổ cụm công trình lịch sử này. Phường cũng đang triển khai việc xây dựng và quảng bá cho cụm công trình kiến trúc Chùa Hà.
Giữa không gian mênh mang thăm thẳm của những khối nhà cao tầng, cụm công trình kiến trúc Chùa Hà vẫn tồn tại như bảo chứng khẳng định sự bất biến các giá trị tâm linh truyền thống và đặc sắc. Điều quan trọng nhất hiện nay đặt ra là chính quyền cần phải có quy hoạch và giải pháp đồng bộ nhằm tôn tạo và phát huy các giá trị truyền thống vốn có với các chiến lược và hành động cụ thể. Bên cạnh đó người dân cũng cần phải nâng cao hiểu biết và tích cực góp phần bảo vệ sự linh thiêng cho các công trình văn hóa – tâm linh.
Chùa Hà, vẻ đẹp xưa ở làng Vòng
Xưa nay, nhắc đến làng Vòng – Hà Nội, người ở xa thường nghĩ đến món cốm nếp thơm ngon đã đi vào văn thơ từ rất lâu. Chỉ những ai “hữu duyên” mới biết rằng tại ngôi làng nay đã lên phố này có một cụm đình, chùa cổ xinh đẹp, quanh năm thu hút trai thanh gái lịch khắp Hà thành đến cầu duyên.
Tam quan chùa Hà nay đã được bao quanh bởi phố thị
Cách Hồ Gươm khoảng bảy cây số về phía quận Cầu Giấy, chùa Hà nằm trên một con phố nhỏ khá yên tĩnh. Chỉ mấy mươi năm trước, quanh chùa còn là đồng ruộng xanh mướt, từ những cánh đồng đó mà món cốm làng Vòng đã làm nên nét thi vị cho phố phường Hà Nội. Ngày nay, vẻ thôn dã của làng chẳng còn mấy nữa, nét đẹp xưa chỉ còn lưu lại đằng sau cổng tam quan chùa Hà, đình Hà. Xây dựng vào cuối thế kỷ XVII, các công trình kiến trúc của chùa được quy hoạch tập trung trong một khoảng không gian rộng thoáng.
Vẻ cổ kính, thâm u của chùa Hà
Ngoài cùng là cổng tam quan xây hai tầng có hệ thống cầu thang lên ở phía trái. Tầng trên xây kiểu chồng diêm, giữa bờ đinh mái thượng đắp nổi hình mặt trời lửa đặt trên hình hổ phù, hai đầu kìm đắp hình rồng đuôi xoắn, miệng ngậm bờ nóc, mái lợp giả ngói ống. Tầng dưới chia làm ba gian, với 12 cột trụ xây nổi trên mặt tường. Tam quan có ba vòm cửa, cửa giữa rộng hơn. Tầng hai Tam quan treo một quả chuông đồng, là di vật quý giá từ thời Tây Sơn. Chuông cao hơn một mét, được đúc tinh tế, phần trên bốn múi chuông được khắc nội dung văn chuông, phần dưới được khắc long ly quy phụng cách điệu rất sống động. Phía trên là hai con bồ lao đầu nhìn về hai phía, bốn chân gắn chặt vào chuông.
Một góc chùa ngày rằm
Không chỉ có các kiến trúc, vẻ cổ kính, thâm nghiêm của chùa Hà còn được tô đậm bởi rất nhiều cây cổ thụ, trong đó cây muỗm cạnh lò hóa vàng hương đã có tuổi đời hơn 300 năm. Cây khế phía trước sân cũng được gần trăm tuổi, ra hoa và đơm trái quanh năm. Mấy cây đa có nguồn gốc Ấn Độ luôn xanh tốt, xòe tán rộng mát rượi. Phía trước sân chùa là một chiếc ao hình bán nguyệt được bao phủ bởi nhiều hoa cảnh. Không biết từ đâu mà ngôi chùa nên thơ này được coi là nơi cầu duyên thiêng nhất Hà thành. Vì vậy, những ngày cuối tuần hoặc rằm, mùng một, khung cảnh chùa u tịch lại trở nên sống động hẳn với những thanh niên, thiếu nữ trẻ trung tươi tắn chắp tay thành kính dưới bàn thờ cổ sơn son thiếp vàng.
Đình Bối Hà nằm cạnh chùa Hà làm nên một cụm kiến trúc cổ xinh đẹp
Bên cạnh chùa Hà là đình Bối Hà kiến trúc theo kiểu chữ Đinh nhìn hướng Tây, tuân thủ quy luật âm dương: tiền quảng đại, hậu thần mật; tiền náo nhiệt, hậu túc tĩnh. Đi từ sân lớn lên sân nhỏ, ngước lên phía trên là nóc đình được đắp đôi rồng chầu mặt trời, đầu bờ nóc được khóa chặt bởi hai đầu rồng. Đi qua những hàng cửa bức bàn bào trơn đóng bén là vào đại bái, sừng sững những hàng cột thiết mộc được treo những câu đối lòng máng nền gấm chữ đen. Có thể nói các câu đối cổ chính là nét đặc sắc và cũng thể hiện chiều sâu văn hóa của ngôi đình gần đất kinh kỳ này. Trong những nơi tôn nghiêm của đình Hà đều có treo câu đối. Chẳng hạn như: Đền miếu huy hoàng, nhân kiệt địa linh thiên cổ mãi;Uy thần vời vợi, người khỏe của lắm vạn năm dài. Những nét chữ rồng bay phượng múa nếu ai có thể đọc được, hoặc may mắn được nghe lời giải nghĩa sẽ hiểu thêm nhiều điều về đời sống tinh thần thi vị của các bậc tiền nhân.
Phương Hiền
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét