- Cổng đình Ba Dân nhìn từ đường Tứ Hiệp. Ảnh ©2014 NCCong
Lược sử
Đình Ba Dân toạ lạc cạnh chùa Long Quang và đối diện trường THCS Tứ Hiệp, ở gần cuối đoạn đường nối thị trấn Văn Điển với xa lộ Pháp Vân—Cầu Giẽ. Đình còn có các tên đình Ba Xã hay Ba Chạ, bởi đây là ngôi đình chung của ba làng: Cổ Điển, Cương Ngô và Đồng Trì, nay thuộc xã Tứ Hiệp, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Những làng này đều thờ một số vị nhân thần có công giúp Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước.
- Cổng đình Ba Dân nhìn từ trong. Ảnh ©2014 NCCong
Tương truyền quanh đây năm 967 đã từng diễn ra cuộc chiến giữa các tướng của Đinh Bộ Lĩnh với sứ quân Nguyễn Siêu đóng ở Tây Phù Liệt (nay là xã Đông Mỹ, huyện Thanh Trì). Trong một trận giao tranh ác liệt, tướng Nguyễn Bồ, Nguyễn Phục đã hy sinh.
Đình Ba Dân được lập ra sau này, trong thờ 2 vị tướng nói trên và phối thờ Nguyễn Bặc (924-979) cùng công chúa Quế Dương (vợ Nguyễn Bồ, con gái Đinh Tiên Hoàng). Trong hậu cung có bức tượng tướng quân Nguyễn Bồ cưỡi ngựa bạch, bên trái có tượng công chúa Quế Dương, tất cả được làm bằng gỗ quý hiếm. Tại đình này còn lưu giữ 9 đạo sắc phong của các vua từ thời Lê Trung Hưng đến thời Nguyễn. Năm 1994, đình cùng chùa được xếp hạng Di tích kiến trúc, nghệ thuật quốc gia.
- Nguyệt hồ trước cổng đình Ba Dân. Ảnh ©NCCong 2014
Kiến trúc
Theo những văn bia còn lại thì đình Ba Dân đã từng được tu bổ vào các năm Tự Đức thứ 26 (1873), Thành Thái thứ 3 (1891), Thành Thái thứ 9 (1897) và Bảo Đại thứ 2 (1927). Đình có tam quan đồ sộ mở ra mặt đường làng ở hướng bắc, cả ba cổng đều xây kiểu chồng diêm 2 tầng 8 mái. Bên kia đường là một giếng to tròn tượng trưng cho nguyệt hồ, đến cuối thế kỷ 20 được xây bao và làm kè bằng gạch.
Sau tam quan là khoảng sân rất rộng rồi đến một phương đình to đẹp xây kiểu 2 tầng 8 mái. Tiếp theo là trung đường 5 gian với bộ vì kèo kiểu “chồng giường giá chiêng xà nách”. Trên các bức cốn có chạm nổi các hình rồng cuốn thủy, long vân, hoa lá. Dọc 2 bên là 2 nhà giải vũ 3 gian đơn giản kiểu kèo quá giang.
- Trung đường và đại đình Ba Dân. Ảnh ©2014 NCCong
Đại đình gồm 5 gian rộng, phía trước có cửa gỗ bức bàn. Các vì đỡ mái làm kiểu “chồng giường giá chiêng” và bẩy hiên. Trên các đầu dư chạm nổi hình đầu rồng ngậm ngọc, đầu bẩy được trang trí tinh tế ở cả hai mặt bằng hình rồng lá, rồng mây, mai lão, trúc lão, phượng, long mã. Hậu cung 3 gian kiểu vì kèo quá giang, sau cửa bức bàn là sàn gỗ cao làm cung cấm, nơi đặt long ngai, bài vị các thành hoàng.
Đình Ba Dân mang đậm phong cách nghệ thuật kiến trúc thời Nguyễn. Năm 2014, đình được trùng tu, mặt bằng kiến trúc vẫn gần như cũ. Phía ngoài có thêm chiếc cầu đá đi xuống ao sen hình trái xoan được xây bao quanh bằng một bức tường đá xanh ở bên hữu phương đình.
- Đình Ba Dân nhìn từ vệ tinh
Lưu ý
Hội làng Cổ Điển cũng là hội chung của ba làng Cổ Điển, Cương Ngô và Đồng Trì, được tổ chức hàng năm từ ngày 14 đến 16 tháng Hai âm lịch tại đình Ba Dân, trong đó ngày 15 là chính hội. Hội có tế lễ, rước kiệu các đức thánh và nhiều trò vui chơi giải trí. Múa sư tử và múa rồng là hai môn nghệ thuật từ lâu đời của 3 làng, rất nổi tiếng.
- Đình Ba Dân khi trùng tu. Ảnh ©2014 NCCong
Làng Cổ Điển nay đã chia thành nhiều thôn nhưng vẫn duy trì được một số di tích lịch sử văn hóa có giá trị. Ngay giữa làng có một giếng nước cổ, sâu chừng 10m, đường kính khoảng 2m, đáy giếng lát gỗ lim lõi dày. Từ đáy lên, vách giếng được xếp bằng những chiếc cối đá thủng đáy, rất vững chãi. Nước giếng này xưa kia trong mát, bao nhiêu năm từng là nguồn nước ăn dồi dào cho cả làng. Đặc biệt có ngôi đình Trung, được xây dựng sau sự phân tách hành chính, là đình riêng của 3 giáp thuộc thôn Cổ Điển Trên.
- Chùa Long Quang áp lưng đình Ba Dân. Ảnh ©2014 NCCong
Hiện nay, đình Ba Dân cùng ngôi chùa Long Quang ở phía sau (đã tu bổ từ trước năm 2014) làm thành một quần thể di tích có chung tường gạch hoa lợp ngói vây kín vòng ngoài. Cổng chùa nhìn về hướng tây, bên trái con ngõ dẫn từ cổng này vào chùa cũng mới xây xong cầu ao và tường đá bao quanh một ao nhỏ khác. Trong chùa còn lưu giữ được 2 quả chuông quý.
Di tích lân cận
- Chùa Lưu Phái: thôn Lưu Phái, xã Ngũ Hiệp.
- Chùa Tứ Kỳ: đầu đường Linh Đường.
- Chùa Văn Điển: ngõ 405 Ngọc Hồi.
- Đình Quỳnh Đô: đường Vĩnh Quỳnh.
- Đình Văh Điển: ngõ 373 Ngọc Hồi, xã Tứ Hiệp.
Bản đồ trực tuyến
Bài và ảnh: Đông Tỉnh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét