Tai chua - phong vị chua miền Bắc

TTO - Với những người con miền Bắc, thưởng thức bát canh chua ở bất cứ đâu cũng đau đáu nhớ về vị chua quê hương trong bát canh mẹ nấu với hương vị tai chua mộc mạc, giản dị nhưng ấm tình.

Quả tai chua - Ảnh: H.Hân

Nhắc tới gia vị để tạo nên vị chua chua trong các món canh, chắc bà nội trợ nào cũng có trong tay một số loại thảo quả từ phong vị đậm đà đến dịu nhẹ, như sấu, me… Nhưng với những người con xứ Bắc, tai chua là thứ không thể thiếu.

Tai chua thường trồng để thu hoạch lấy trái, trái tai chua thường được dùng để tạo vị chua cho các món ăn, nhất là ẩm thực tại vùng núi phía Bắc.

Mùa này, những cây tai chua đang cho ra trái, những trái xanh lủng lẳng, sai trĩu. Những trái hình cầu hơi bẹp, vỏ dày màu xanh khi chín ngả sang vàng.

Hoa tai chua lưỡng tính ra hoa bốn - năm cánh màu trắng ngả vàng, khi ăn có vị chua dịu, chấm với muối ớt thì không thể nào quên. Đó cũng là món ăn vặt không thể thiếu của lũ trẻ chăn trâu chúng tôi mỗi khi mùa hoa tai chua nở rộ.

Trái tai chua khi già thường được các lái buôn thu mua về để sấy khô. Các bà, các mẹ ở quê tôi thể nào cũng chọn lại một số quả, phơi khô, dùng dần. Tai chua lấy về được rửa sạch, thái thành miếng mỏng rồi phơi nắng cho khô. Gặp nắng, chỉ 2-3 hôm là những miếng tai chua đã ngả sang màu vàng cánh gián.

Tai chua đã khô đem bảo quản trong túi nilông và được các bà nội trợ dùng dần mỗi khi cần nấu các món có vị chua.

Những miếng tai chua thái mỏng phơi dưới nền sân gạch - Ảnh: H.Hân

Ṿị chua thanh trong bát canh rau muống - Ảnh: H.Hân

Tai chua có thể dùng trong nhiều món ăn, tạo ra vị chua đặc biệt, từ món cá kho mang một hương vị khó quên đến những món canh cá ngon tuyệt. Tai chua có thể dùng nấu canh ngót hoặc canh chua. Nếu nấu canh chua thì có thể cho nhiều miếng tai chua hơn vào nồi canh để tạo nên một vị chua riêng biệt.

Nếu ở me có vị chua gắt thì vị chua của trái tai chua lại thanh thanh, nhẹ nhàng, đậm đà và ngon tuyệt. Nhưng tôi thích nhất là cho tai chua vào bát canh rau muống luộc, khác hẳn với hương vị của nước canh rau muống khi vắt chanh hay quất vào.

Một vị chua êm dịu, thoang thoảng xóa tan đi cái nắng gắt của mùa hè.

Vào siêu thị sắm đồ, chợt thấy những túi tai chua khô được đóng gói bán sẵn, cái hương vị chua dịu lại ùa về trong tôi, chợt thấy thèm bát nước rau muống luộc với vài miếng tai chua khô, giản dị nhưng khó quên...

Chắc bây giờ người dân quê tôi cũng đang phơi những miếng tai chua khô để làm nên những món ăn mang vị chua hấp dẫn và cũng để làm quà gửi về cho bạn bè, người thân miền xuôi - một vị chua thanh thanh, nhẹ nhàng chứa đựng cả phong vị núi rừng và tình người Tây Bắc

HOÀNG HÂN