Về đền Đô trên những con tàu cổ

TT - “Đã mấy chục năm rồi người Hà Nội không còn nghe tiếng tàu hơi nước âm vang trên sông Hồng” - lý do giản dị đó đưa đẩy ông Trần Tất Chủng, giám đốc trung tâm du lịch đường sắt, mở tour du lịch bằng những chiếc đầu máy có tuổi thọ cả thế kỷ về đền Đô (Bắc Ninh) trong dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long.

Con tàu cổ trên hành trình về đền Đô, Bắc Ninh - Ảnh tư liệu

Điều thú vị cho những hành khách tham gia tour du lịch về nguồn bằng đường sắt này là cơ hội được ngắm nhìn muôn mặt lễ hội. Những du khách ưa hoài cổ cũng có thể tìm lại hình ảnh Hà Nội mấy chục năm về trước, nghe lại tiếng còi tàu vang vang trên sông Hồng những sáng sớm tinh sương.

Về nguồn bằng... đường sắt

“Người Hà Nội giờ đây ít đi tàu, gần thì đi ôtô, xa thì đi máy bay. Nhưng mỗi khi nghe còi tàu rú vang, tiếng máy xình xịch, tiếng bánh xe chạy trên đường ray vẫn khiến lòng người xao động. Có lẽ nó đánh thức nhiều hình ảnh quá khứ đã lãng quên bởi vòng quay hối hả của cuộc sống. Với riêng tôi, những chuyến tàu ấy mang lại cảm giác về sự bình lặng, thư thái” - ông tiến sĩ sử học, giám đốc trung tâm du lịch giải thích về ý tưởng mở tour du lịch bằng đường sắt trên những con tàu cổ.

Tour du lịch đặc biệt chỉ mở trong hai ngày 9 và 10-10 với 200-300 suất vé bán ra cho hai chuyến. Mỗi vé giá 200.000 đồng. Khoảng năm toa tàu được nối với nhau, hai toa được sản xuất từ những năm 1960 dành cho những người thích đi toa cũ, còn lại ba toa mới có ghế ngồi thuận tiện. Dự kiến tàu khởi hành từ ga Hà Nội lúc 8g sáng, qua cầu Long Biên và dừng ở ga Từ Sơn (Bắc Ninh). Trong suốt hành trình sẽ có một đoàn nghệ thuật trình diễn phục vụ du khách. Từ đây, du khách được di chuyển bằng ôtô về đền Đô. Các liền anh, liền chị quan họ sẽ chào khách bằng làn điệu mời trầu. Khách sẽ được tham dự lễ tế tám vị vua nhà Lý và nghe một canh hát quan họ trên thuyền.

Từ đầu tháng 9, những người lên kế hoạch tour đã phải giải quyết hàng loạt khó khăn. Việc tàu chạy qua thành phố vào ban ngày, thời điểm đại lễ với mật độ giao thông đông đúc cũng khiến ban tổ chức đau đầu suy nghĩ.

Làm thế nào để dẫn tàu ra khỏi khu vực nội thành trong hai ngày đại lễ an toàn, trong khi chỉ một quãng đường mấy kilômet từ ga Hà Nội đến cầu Long Biên đã có đến sáu đường ngang dân sinh. Đây lại là tuyến đường sắt độc đạo đi các tỉnh phía Bắc, việc khởi hành của các chuyến tàu đi Từ Sơn có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các tàu đến và đi ở khu vực đầu mối...

Khó và lỗ, vẫn cứ làm

Ông Trần Tất Chủng thành thật: “Năm ngoái dù bán với giá 1 triệu đồng/vé nhưng tour vẫn cứ lỗ vì chi phí bỏ ra quá lớn. Năm nay khi lên kế hoạch anh em cũng nhận định sẽ lỗ vì giá vé chỉ có 200.000 đồng, nhưng chúng tôi xác định phải làm vì lễ hội 1.000 năm có một”.

Năm 2009, khi làm tour thử nghiệm về đền Đô, các nhân viên trung tâm và cán bộ ngành đường sắt phải lên Yên Bái hàng chục lần để khảo sát hiện trạng đầu máy, kiểm tra suốt cả hành trình để kéo về Hà Nội. Chiếc đầu máy hơi nước sản xuất từ thời Pháp (năm 1932) là đầu máy cổ nhất ngành đường sắt VN. Các thợ máy đã mất mấy tuần liền để sửa chữa mới đưa được đầu máy về đến nơi an toàn.

Hai em nhỏ người nước ngoài vui thích trên đầu máy hơi nước cổ - Ảnh tư liệu

Việc sử dụng các toa tàu cũ và đầu máy chạy bằng hơi nước thật sự là một thử thách. Theo ông Chủng, số người biết lái tàu chạy bằng hơi nước và các thợ máy biết về cơ cấu của đầu máy hơi nước không còn nhiều. Hơn nữa, đa số họ đã chuyển sang làm nghề khác nên rất khó khăn cho việc sửa chữa, vận hành. Một nhân viên trung tâm tiết lộ để đảm bảo an toàn cho hành khách, các kỹ thuật viên phải dùng đến một vài “kỹ xảo” đặc biệt.

Người lái chuyến tàu về đền Đô năm ngoái ở tận Yên Bái, là người biết lái tàu hơi nước duy nhất mà họ tìm thấy lúc đó. Suốt mấy tuần liền vật lộn với cái đầu máy đến nỗi gầy rộc và sau chuyến đi, một lần nữa họ lại vã mồ hôi để chuyển đầu máy về bảo quản tại Yên Bái.

“Chuyến thử nghiệm đầu tiên dù lỗ nhưng an toàn, nhận được nhiều phản hồi tốt của hành khách và lãnh đạo TP Hà Nội. Bởi vậy, năm nay ngoài việc sử dụng đầu máy hơi nước cổ đó, chúng tôi sẽ đề nghị ngành đường sắt dùng thêm một hoặc hai đầu máy diesel có sức kéo tốt hơn và nối thêm toa chở khách nếu lượng khách tăng cao so với dự kiến”, ông Chủng khẳng định.