Biển - rừng Đất Mũi

Xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, Cà Mau - địa phương cuối cùng nằm ở cực Nam của dãy đất hình chữ S. Toàn xã được bao quanh bởi 34km đường bờ biển, rồi đổ thẳng ra biển Đông và biển Tây. Một vùng trời đất bao la, trên rừng dưới biển vẫn còn lưu giữ nét hoang sơ của thời cha anh đi mở cõi. Đồng thời, ở Mũi Cà Mau hàng năm, từng hạt phù sa màu mỡ giữa hai dòng hải lưu Bắc - Nam vẫn tiếp tục lấn biển thêm rừng, đưa con thuyền đất nước vươn xa cánh sóng - tiến thẳng về phía Tây.

Điểm mốc tọa độ quốc gia ở khu du lịch Mũi Cà Mau, ấp Mũi, xã Đất Mũi
Đời sống thường ngày của ngư dân cửa biển Vàm Xoáy (Rạch Tàu)

BA MẶT GIÁP BIỂN
    Về Đất Mũi - Rạch Tàu (địa danh Rạch Tàu không rõ có từ khi nào, nhưng nó đã trở thành tên gọi quen thuộc mà người dân dành cho mũi đất tận cùng này) chúng ta sẽ bị choáng ngợp bởi màu xanh bạt ngàn của những cánh rừng và tiếng sóng biển rì rào. Với ba mặt giáp biển, Đất Mũi có tới 9 cửa sông, như chín con rồng đổ ra biển lớn. Nhưng tiêu biểu có thể kể đến cửa Vàm Xoáy, Rạch Mũi và cửa Khai Long. Riêng cửa Vàm xoáy (Rạch Tàu), đổ trực tiếp ra biển từ con sông Rạch Tàu, là cửa rộng và sâu nhất, thuận lợi cho tàu thuyền ra vào neo đậu. Cửa Vàm Xoáy nằm ngay trung tâm xã, là nơi phản ánh rõ nhất sự phát triển của vùng chóp mũi, trên bến dưới thuyền, con người tất bật, chợ búa xôn xao. Nối liền với Vàm Xoáy là cửa Rạch Mũi - được con người cải tạo, luồng lạch, xuyên qua những cánh rừng đổ ra biển Đông. Đầu nguồn con rạch là Xóm Lò đông đúc, hạ nguồn  là xóm nhà sàn ven biển bao quanh bởi rừng phòng hộ. Ngư dân ở Đất Mũi sống với biển chủ yếu bằng phương tiện đánh bắt thô sơ và ghe cào công suất nhỏ. Những năm gần đây, xã đã thành lập được 4 tổ hợp tác sản xuất, chuyển đổi từ khai thác đáy cạn sang làm lưới cá lẹp, với 104 thành viên. Bao quanh đất rừng là vùng biển rộng, ông Nguyễn Việt Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Đất Mũi cho biết: “Tiềm năng biển của địa phương rất lớn, Đất Mũi có ngư trường đánh bắt rộng và hơn 200km2 vùng cấm, nơi để các loài hải sản sinh trưởng”.

    Ngoài khai thác biển truyền thống, Đất Mũi còn nổi tiếng với các HTX nuôi hàu lồng trên sông Rạch Tàu và khoảng 2.000 ha nghêu Rạch Thọ. Đây là những mô hình cho hiệu quả và năng suất cao. Để phát huy lợi thế của mình, Đất Mũi đang triển khai mô hình thí điểm nuôi sò huyết, tìm hướng đi mới cho cư dân vùng mũi.

Chợ Đất Mũi - trung tâm mua bán của vùng chót mũi Cà Mau
Lồng bè nuôi hàu ở cửa biển Vàm Xoáy
Nhà hàng Mũi Cà Mau, một trong những nhà hàng phục vụ du khách đến với khu du lịch Đất Mũi
Tiểu cảnh Mũi Cà Mau đang được tôn tạo để phục vụ du khách trong dịp xuân về

VỀ VỚI “MŨI THUYỀN” CỦA ĐẤT NƯỚC
    “Tổ quốc ta như một con tàu/ Mũi thuyền ta đó Mũi Cà Mau”. Từ  trụ sở Ủy ban xã Đất Mũi đi thẳng về phía biển, dọc theo cửa Rạch Mũi để đến với khu du lịch Mũi Cà Mau. Đến đây, du khách sẽ có cảm giác thật đặc biệt khi bước chân lên cột mốc số 0, nơi tận cùng của Tổ quốc. Và sẽ thật tuyệt vời khi đứng bên biểu tượng Mũi Cà Mau để nhìn ra đảo Hòn Khoai lịch sử và khu vực nam biển Đông bát ngát. Khu du lịch Mũi Cà Mau không hấp dẫn du khách bởi vẻ sầm uất, hoa lệ mà làm nao lòng người bởi nét hoang sơ, trầm tích của nó. Ngoài ra, du khách còn có thể ngược về Khai Long - cửa biển duy nhất của tỉnh Cà Mau có bãi cát vàng thoai thoải, phía xa ngoài bãi, là màu đen đặc trưng của phù sa bồi lắng.

    Nằm ở nơi tận cùng Tổ quốc, như bao địa phương khác, Đất Mũi đang đi lên theo đà phát triển của đất nước. Tuy nhiên, địa thế chót mũi vừa là tiềm năng, đồng thời cũng mang nhiều thách thức. Khó khăn lớn nhất của Đất Mũi là dịch vụ giao thông vận tải - nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến việc phát triển kinh tế và du lịch. Vì thực trạng du lịch Đất Mũi hiện nay chưa xã hội hóa cao, chủ yếu còn mang tính chính trị. 

    Về Đất Mũi, thấy đất nước ngày càng dài ra bởi mũi đất tận cùng như “ngón chân cái chưa khô bùn vạn dặm”, hằng năm lại bồi lắng phù sa lấn biển thêm rừng. Hành trình lấn biển về phía Nam của Xóm Mũi như mang dấu ấn cha anh thời khai hoang mở cõi, gợi lại trong lòng chúng ta niềm tự hào và cảm phục.

TRÚC THI