Sông Đầm Dơi - Những trận đánh đi vào lịch sử

Sông Đầm Dơi dài 45km, xuất phát từ vàm Mương Điều chảy ra ngã ba Tam Giang, theo sông Cái Lớn đổ ra cửa Bồ Đề thuộc biển Đông, sông sâu trung bình từ 5-6 mét.

Một góc thị trấn Đầm Dơi

Bia truyền thống Quân dân y Tây Nam Bộ tại ngã ba sông Đầm Dơi

    Cũng như những dòng sông khác ở Cà Mau, sông Đầm Dơi in đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử, đặc biệt là lịch sử đấu tranh cách mạng mà điển hình là hai trận đánh đi vào lịch sử hai cuộc chiến tranh chống Pháp và đánh Mỹ.

    Trong chiến tranh chống Pháp, vào ngày 18-5-1947, tại vàm Mương Điều - nơi khởi nguồn của con sông Đầm Dơi, các chiến sĩ săn tàu của ta đã đánh một trận oanh liệt, làm chìm tại chỗ chiếc tàu Latoanăng của quân đội Pháp. Tỉnh đội Bạc Liêu (lúc đó Cà Mau thuộc tỉnh Bạc Liêu) đã huy động hàng chục ngàn người đắp cản hai đầu kinh Mương Điều, dùng gàu tát cạn một khúc sông để thu nhặt toàn bộ vũ khí trên tàu gồm 3 khẩu trọng liên 13,2 ly, hai khẩu 12,7 ly, 6 trung liên, 200 tiểu liên và súng trường, rất nhiều đạn dược và quân trang quân dụng khác. Với chiến thắng này, quân và dân ta đã buộc địch rút bỏ rất nhiều đồn bót trên các tuyến sông có tính chiến lược, mở rộng vùng căn cứ kháng chiến, bảo vệ an toàn các cơ quan Nam Bộ và Quân khu 9 đóng trên địa bàn tỉnh để chỉ đạo Nam Bộ kháng chiến đến khi thực dân Pháp rút chạy khỏi nước ta.

Bưu điện Đầm Dơi

Các loại cây trồng được chở từ các tỉnh vùng trên về bán ở chợ Đầm Dơi và dọc sông Đầm Dơi

    Trong chiến tranh chống Mỹ, địch cho xây dựng chi khu Đầm Dơi rất kiên cố tại ngã tư sông Đầm Dơi để khống chế phía đông-nam Cà Mau vốn là vùng căn cứ địa của cách mạng.

    Đêm 9, rạng 10 tháng 9-1963 tiểu đoàn U Minh Cà Mau sau hai giờ chiến đấu kiên cường, dũng cảm đã tiêu diệt hoàn toàn chi khu Đầm Dơi, làm chết và bị thương 110 tên, bắt sống 48 tên, thu và phá hủy nhiều vũ khí, quân trang, quân dụng. Đây là một trong những trận đánh lớn đầu tiên của quân ta, là một trong 7 trận thắng lớn tiêu diệt nhiều sinh lực địch của các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam năm 1963 cho nên nó đã gây tiếng vang lớn không chỉ trong tỉnh mà còn lan rộng ra cả chiến trường miền Nam lúc bấy giờ. Sau trận này, vùng giải phóng ở Cà Mau mở rộng thêm 17 xã nối liền, góp phần quyết định cho ngày 30-4-1975 lịch sử.

Bán lò đất, nồi đất

    Ngày nay, trên nền chi khu khét tiếng năm xưa là trung tâm của huyện lỵ Đầm Dơi. Sự ác liệt của chiến tranh đã là lùi vào quá khứ. Dòng sông Đầm Dơi hiền hòa trở thành dòng thủy lợi cho những đầm nuôi tôm trù phú và tại ngã tư sông Đầm Dơi đã trở thành khu hành chính, khu chợ náo nhiệt và sầm uất.

PHƯƠNG THẢO