Sông Cái Tàu - Những bí mật lịch sử cần được khám phá

Sông Cái Tàu dài 43km, xuất phát từ ngã ba Cái Tàu, đi qua thị trấn U Minh đổ ra biển Tây thuộc vịnh Thái Lan. Có thể nói Cái Tàu là con sông chảy qua giữa U Minh với hai bên bờ là dân cư đông đúc, rừng tràm bạt ngàn và cây trái sum suê.

Thị trấn U Minh - nơi dòng sông Cái Tàu chảy qua.

Phong cảnh trên sông Cái Tàu

    Dòng sông Cái Tài nổi danh với cuộc quyết chiến chống thực dân Pháp năm 1875 của hai anh em Đỗ Thừa Luông, Đỗ Thừa Tự. Nhưng cũng chính nó lại ẩn chứa nhiều bí mật lịch sử về cuộc khởi nghĩa này mà đến nay các nhà sử học chưa khám phá hết.

    Theo truyền thuyết địa phương và một số sử sách xưa ghi lại thì vào năm 1872 ở tại ngã ba sông Cái Tàu, thuộc làng Khánh An, có hai thanh niên đầy nhiệt huyết là Đỗ Thừa Luông và Đỗ Thừa Tự là con trai của cụ võ cử nhân Đỗ Văn Nhân đã đứng ra quy tụ gần 300 nghĩa quân và nhiều hào kiệt các nơi về để kháng chiến chống Pháp - trong đó có Trương Quyền (con của Trương Định) và hai anh em Phan Thanh Liêm, Phan Thanh Tôn là con trai cụ Phan Thanh Giản - sau khi thân phụ tuẫn tiết, hai ông khởi binh chống Pháp ở Vĩnh Long, Trà Vinh, Sa Đéc (1867 - 1870) và bí mật đến rừng U Minh góp sức cùng họ Đỗ khởi binh.

Vận chuyển thư báo đưa về các xã vùng sâu của ngành Bưu điện huyện U Minh.

Những vườn dâu dọc hai bờ sông Cái Tàu nổi tiếng xưa nay.

    Như vậy, cuộc khởi nghĩa của hai anh em họ Đỗ ở vàm sông Cái Tàu đã được nâng lên tầm cỡ lớn và trong hơn 4 năm (1871 - 1875), nghĩa quân đã đánh nhiều trận ác chiến, thu được súng liên thanh, đại bác, nhận chìm tàu giặc, giết và bắt sống nhiều tù binh. Tuy nhiên, cuộc kháng chiến không cân sức ấy đã bị vùi trong biển máu - trong đó có hai anh em Đỗ Thừa Luông và Đỗ Thừa Tự vào ngày 3-8-1875.

    Hơn một trăm năm đã trôi qua, nhiều tư liệu quý về cuộc khởi nghĩa đã bị thất lạc và các nhà sử học đang ra sức truy tìm, sưu tập để tôn vinh hai vị anh hùng dân tộc Đỗ Thừa Luông, Đỗ Thừa Tự thời kỳ tiền Cách mạng ở vùng đất cực nam của Tổ quốc.

Quang cảnh tại buổi lễ khởi công xây dựng công trình Khí - Điện - Đạm tại Vàm Cái Tàu - xã Khánh An, huyện U Minh vào năm 2002.

    Ngày nay, với việc khởi công xây dựng công trình Khí - Điện - Đạm (với tổng vốn đầu tư 1,2 tỷ USD) tại ngã ba Vàm Cái Tàu thuộc xã Khánh An - huyện U Minh) sẽ khơi dậy tiềm năng kinh tế của vùng đất này và dòng sông Cái Tàu chắc chắn sẽ đông vui, nhộn nhịp, đời sống nhân dân dọc hai bên bờ sông sẽ ngày càng khởi sắc và sung túc hơn bao giờ hết !

Phóng sự ảnh: PHƯƠNG THẢO