- Tượng Ỷ Lan và bia hậu chùa Thánh Chúa. Ảnh ©2014 NCCong
Lược sử
Thánh Chúa Tự 聖主寺 vốn có từ đầu thời Lý (thế kỷ 11). Đến thế kỷ 15, chính sử nhà Hậu Lê là Đại Việt sử ký toàn thư ghi nhận việc này như sau: “Bấy giờ vua (Lý Thánh Tông) xuân thu đã nhiều, tuổi 40 mà chưa có con trai nối dõi, sai Chi hậu nội nhân Nguyễn Bông làm lễ cầu tự ở chùa Thánh Chúa, sau đó Ỷ Lan phu nhân có mang, sinh hoàng tử Càn Đức tức (Lý) Nhân Tông.”
- Chùa Thánh Chúa nhìn từ ĐHSPHN. Ảnh ©2014 NCCong
Tục truyền, sư Đại Điên trụ trì chùa Thánh Chúa hồi đó có pháp thuật. Nhà sư dạy cho quan hoạn Nguyễn Bông cách đầu thai để kiếp sau làm vua (?!?), Bông nghe theo, lén đến chỗ Ỷ Lan tắm, bị phát giác và đem chém ở trước cửa chùa. Người sau gọi chỗ ấy là (cánh) đồng Bông, thuộc xã Dịch Vọng, huyện Từ Liêm.
- Cổng nghi môn chùa Thánh Chúa. Ảnh ©2014 NCCong
Sau này Ỷ Lan trở thành Thái hậu, nghe nói bà hối hận và cử nội thị về quê mình ở làng Sủi (Thổ Lỗi, Gia Lâm) để gián tiếp minh oan cho Nguyễn Bông. Hiện nay cánh đồng và khu vực xã Dịch Vọng cũ đã hoàn toàn bị đô thị hoá. Nhưng UBND TP Hà Nội có đặt tên Đồng Bông cho một con phố nhỏ chạy song song với phố Trần Thái Tông.
- Tam quan chùa Thánh Chúa. Ảnh ©2013 NCCong
Sử cũ còn cho biết, ngày 3 tháng 10 Kỷ Mão (1459), thái tử bị truất là Lê Nghi Dân cùng các thủ hạ đang đêm trèo vào cung cấm giết Lê Nhân Tông rồi tiếm ngôi vua, đặt niên hiệu Thiên Hưng. Bà phi Ngô Thị Ngọc Dao và con là hoàng tử Lê Tư Thành giả gái trốn về chùa Thánh Chúa lánh nạn. Năm sau, các đại thần Nguyễn Xí, Đinh Liệt dẫn bá quan phế truất Nghi Dân, rước Tư Thành 17 tuổi vào triều và tôn làm vua Lê Thánh Tông ngày mùng 8 tháng 6 Canh Thìn (1460).
- Sân tiền chùa Thánh Chúa. Ảnh ©2014 NCCong
Sinh thời, Lý Nhân Tông và Lê Thánh Tông đã cho trùng tu tôn tạo chùa Thánh Chúa. Trong dân gian có câu ca dao:
Nghìn năm nay có mấy chùa
Như chùa Thánh Chúa, hai vua tôn thờ
Nghìn năm nay có mấy chùa
Như chùa Thánh Chúa, hai vua tôn thờ
Kiến trúc
Chùa Thánh Chúa từng được chỉnh trang và nâng cấp nhiều lần. Riêng trong vòng trăm năm gần đây đã có các đợt tu bổ lớn vào năm 1934, sửa chữa tam quan năm 1992, xây mới điện thờ thái hậu Ỷ Lan năm 2009 và trùng tu tòa tam bảo năm 2014. Hình dáng chùa hiện nay chủ yếu mang phong cách nghệ thuật kiến trúc của thời Nguyễn.
Sân tiền đường chùa Thánh Chúa. Panorama ©2014 NCCong
- Khánh và bia chùa Thánh Chúa. Ảnh ©2014 NCCong
Giữa trường Đại học Sư phạm Hà Nội và chùa có tường bao và cổng nghi môn ngăn cách, sau cổng là một tam quan hoành tráng xây theo kiểu lầu ngũ môn. Gác trên có các cửa tò vò, bên trong treo một đôi chuông, khánh. Bước qua tam quan du khách lọt vào một sân gạch thoáng đãng với nhà bia và hai cây muỗm cổ thụ rất cao, hai bên có vườn rộng và cửa ngách thông với chùa sau.
- Vườn tháp chùa Thánh Chúa. Ảnh ©2014 NCCong
Tam bảo nhìn về hướng tây-nam, kết cấu theo hình chuôi vồ. Tiền đường rộng 5 gian 2 dĩ, đầu hồi bít đốc, bộ vì nóc kiểu chồng rường giá chiêng. Thượng điện sâu 5 gian, thờ Phật. Phía sau là hành lang và nhà Tổ, nhà Tăng; bên ngoài có vườn tháp mộ và một hồ vuông nhỏ. Ngoài ra trong chùa còn thờ Ỷ Lan, điện của thái hậu gồm 3 gian xây mới gần đây.
Lưu ý
Trong chùa có bản ngọc phả ghi các truyền thuyết lịch sử liên quan. Hệ thống tượng tròn vẫn giữ được đầy đủ với 77 pho tượng gỗ và tượng đất nung. Nhiều pho tượng mang đậm phong cách nghệ thuật của thế kỷ 17. Tại gian giữa của điện thờ Ỷ Lan còn có tượng bà thái hậu và hai nữ thị nội.
- Bộ tượng Kim cương và Diêm vương chùa Thánh Chúa. Ảnh ©2013 NCCong
Chùa Thánh Chúa được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa quốc gia ngày 21-1-1989. Nơi đây đã từng phát lộ nhiều viên gạch vồ lớn giống như loại dùng ở Văn Miếu—Quốc Tử Giám. Trên gác tam quan có quả chuông đồng đúc năm Mậu Tý niên hiệu Minh Mạng thứ 9 (1828) và chiếc khánh đồng kiểu cánh dơi, nặng 125kg, mang niên hiệu Thiệu Trị thứ 5 (1845).
- Chuông và tượng Hộ pháp chùa Thánh Chúa. Ảnh ©2013 NCCong
Tại tiền đường hiện treo đôi câu đối chữ Hán:
李 朝 御 駕 光 臨 昔 年 筆 錄
北 國 匠 工 建 築 今 日 重 修[1]
Tạm dịch:
Xe vua Lý đến chơi, xưa còn ghi tích
Thợ phương Bắc sang xây, nay được trùng tu
李 朝 御 駕 光 臨 昔 年 筆 錄
北 國 匠 工 建 築 今 日 重 修[1]
Tạm dịch:
Xe vua Lý đến chơi, xưa còn ghi tích
Thợ phương Bắc sang xây, nay được trùng tu
Di tích lân cận
- Chùa Hà (Thánh Đức Tự): 86 phố Chùa Hà, phường Dịch Vọng.
- Chùa Đại An: đoạn giữa phố Trần Văn Cẩn, phường Mỹ Đình 2.
- Chùa Cót: số 188 phố Yên Hòa, phường Yên Hoà.
- Đình làng Vòng: đoạn đầu phố Trần Thái Tông, phường Dịch Vọng Hậu.
- Đình Mai Dịch: số 6 phố Hồ Tùng Mậu, phường Mai Dịch.
- Đình Phú Mỹ: đoạn cuối ngõ 63 Lê Đức Thọ, phường Mỹ Đình 2.
Bản đồ trực tuyến
Chú thích
[1] Phiên âm Hán-Việt:
Lý triều ngự giá quang lâm tích niên bút lục
Bắc quốc tượng công kiến trúc kim nhật trùng tu
Lý triều ngự giá quang lâm tích niên bút lục
Bắc quốc tượng công kiến trúc kim nhật trùng tu
Đông Tỉnh
ảnh minh họa
Nằm giữa những giảng đường
Giữa không gian phố thị sôi động, tấp nập, Chùa Thánh Chúa lặng lẽ nép mình giữa những giảng đường của Đại học Quốc Gia Hà Nội và trường Đại Học Sư Phạm Hà Nội (nằm trên địa bàn phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy). Ngôi Chùa không bề thế không nguy nga nhưng ủ ấp trong dáng dấp trầm mặc cổ kính là sự thanh tịnh và linh thiêng. Với tuổi đời gần một thiên niên kỷ, Chùa Thánh Chúa đã trải qua những thăng trầm của lịch sử với biết bao biến động.
Vào những dip lễ lết, ngày rằm, mồng một, Chùa Thánh Chúa tấp nập vào ra những khách hành hương thành tâm lễ bái. Không chỉ vậy vào những ngày thường, ngôi chùa cũng là điểm dừng chân của các bạn sinh viên để kiếm tìm sự an yên trong tâm hồn sau những giờ học căng thẳng. Nơi đây vừa cô tịnh giúp tâm hồn thảnh thơi vừa là cơ duyên cho những ý tưởng mới vụt sáng.
Tưởng như cuộc sống xồ bồ, vội vã, tất bật đã cuốn phăng đi những giá trị tâm linh thì thật bất ngờ giữa những giảng đường hiện đại vẫn còn đó một ngôi chùa uy nghiêm cổ kính lắng đọng xúc cảm. Có thể nói, sự tồn tại của ngôi chùa vừa là điểm độc đáo trong tổng thể không gian kiến trúc, vừa là nơi giúp các giảng viên, sinh viên và du khách tìm lại sự cân bằng trong tâm hồn. Điều đó càng chứng tỏ rằng, dù ở bất cứ thời đại nào, xã hội nào thì những giá trị tâm linh vẫn tồn tại và có một chỗ đứng vững chắc.
Cây cổ thụ trên 500 tuổi
Bước qua cổng tam quan, du khách sẽ bắt gặp ngay hai cây Muỗm xanh ngắt có tuổi đời trên 500 năm án ngữ giữa sân chùa. Tương truyền rằng, sau khi đăng cơ vua Lê Thánh Tông đã cho trồng hai cây Muỗm trong chùa để ghi nhớ những tháng năm gian khó phải nương nhờ, náu thân nơi cửa Phật từ bi. Kể từ đó, hai cây Muỗm gắn chặt với tên tuổi chùa, chứng kiến những thăng trầm và trở nên linh hồn của chùa.
Cây Muỗm (có nơi gọi là cây Xoài Hôi) vốn là giống cây rất đỗi quen thuộc trong văn hóa làng quê của người Việt. Thế nhưng làn sóng đô thị hóa cùng với sự khắc nghiệt của thời tiết đã dần xóa sổ sự tồn tại những cây cổ thụ lưu niên. Vì vậy mà giữa những khối nhà cao tầng sừng sững cùng những lớp bê tông dày đặc, hai cây Muỗm cổ thụ vẫn vươn mình xanh tươi quả là điều kỳ diệu.
Hình dáng hai cây Muỗm giữa sân chùa như tái hiện không gian quen thuộc và gần gũi của làng quê Việt ngay giữa phố phường Hà Nội sau nhiều năm đô thị hóa. Nhất là vào những trưa hè, tán lá rộng lớn của hai cây cổ thụ như chiếc ô khổng lồ tỏa bóng mát khắp sân chùa che cho khách thập phương đến tham quan lễ bái. Màu xanh cùng với nguồn gốc của hai cây Muỗm là tài sản quý báu và góp phần làm tăng thêm vẻ trầm mặc cổ kính của ngôi chùa.
Vị Ni trưởng 100 năm tu tập
Chùa Thánh Chúa còn được nhiều người biết đến và đem lòng ngưỡng mộ bởi nơi đây có vị ni trưởng trụ trì hơn 100 tuổi. Chính xác là tới năm 2019, ni trưởng Thích Thích Đàm Văn sẽ mừng thọ 105 tuổi và kỷ niệm 100 năm xuất gia. Cuộc đời của Cụ đã gắn liền với những thăng trầm của ngôi chùa bé nhỏ này.
Vốn là người quê Thạch Thất – Hà Tây (cũ), ni trưởng Thích Đàm Văn đã xuất gia nương nhờ cửa phật từ khi lên sáu. Sau hai chục năm tu tập, ni cô Đàm Văn về làm trụ trì tại Chùa Thánh Chúa. Thời gian thấm thoát thoi đưa, kể từ đó ni cô Đàm Văn đã phải vất vả nhọc nhằn gìn giữ, bảo vệ và phát triển để ngôi chùa có được hình dáng và tên tuổi như ngày hôm nay.
Với 105 tuổi đời, 100 năm tu tập, Ni trưởng đã cống hiến cả đời mình cho Phật pháp, cho chúng sinh và cho ngôi Chùa Thánh Chúa. Dù đã ngoại bách niên, ni trưởng Thích Đàm Văn vẫn giữ được nét thanh tâm và sự minh mẫn là điều xưa nay hiếm. Với lịch sử thâm trầm cùng những điểm nhấn độc đáo, đặc sắc, Chùa Thánh Chúa ngày càng được nhiều người biết và thường xuyên lui tới để kiếm tìm sự an yên, thanh tịnh trong tâm hồn.
đăng bởi: v.a.n.h.i.e.n...v.n
Nguồn đọc thêm: http://www.xaluan.com/modules.php?name=News&file=article&sid=2424340#ixzz5ZGyc2vkD
http://www.xaluan.com/raovat
Nét đặc sắc ngôi Chùa Thánh Chúa
Chùa Thánh Chúa được khởi dựng vào khoảng thế kỷ XI (thời nhà Lý) trên một gò đất cao của làng Vòng (Dịch Vọng). Ngôi Chùa nổi tiếng linh thiêng vì có lịch sử lâu đời và gắn liền với vận mệnh của hai vị vua nổi tiếng là Lý Nhân Tông và Lê Thánh Tông. Chùa còn thu hút khách thập phương bởi những nét đặc sắc và độc đáo có một không hai.
ảnh minh họa
Giữa không gian phố thị sôi động, tấp nập, Chùa Thánh Chúa lặng lẽ nép mình giữa những giảng đường của Đại học Quốc Gia Hà Nội và trường Đại Học Sư Phạm Hà Nội (nằm trên địa bàn phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy). Ngôi Chùa không bề thế không nguy nga nhưng ủ ấp trong dáng dấp trầm mặc cổ kính là sự thanh tịnh và linh thiêng. Với tuổi đời gần một thiên niên kỷ, Chùa Thánh Chúa đã trải qua những thăng trầm của lịch sử với biết bao biến động.
Vào những dip lễ lết, ngày rằm, mồng một, Chùa Thánh Chúa tấp nập vào ra những khách hành hương thành tâm lễ bái. Không chỉ vậy vào những ngày thường, ngôi chùa cũng là điểm dừng chân của các bạn sinh viên để kiếm tìm sự an yên trong tâm hồn sau những giờ học căng thẳng. Nơi đây vừa cô tịnh giúp tâm hồn thảnh thơi vừa là cơ duyên cho những ý tưởng mới vụt sáng.
Tưởng như cuộc sống xồ bồ, vội vã, tất bật đã cuốn phăng đi những giá trị tâm linh thì thật bất ngờ giữa những giảng đường hiện đại vẫn còn đó một ngôi chùa uy nghiêm cổ kính lắng đọng xúc cảm. Có thể nói, sự tồn tại của ngôi chùa vừa là điểm độc đáo trong tổng thể không gian kiến trúc, vừa là nơi giúp các giảng viên, sinh viên và du khách tìm lại sự cân bằng trong tâm hồn. Điều đó càng chứng tỏ rằng, dù ở bất cứ thời đại nào, xã hội nào thì những giá trị tâm linh vẫn tồn tại và có một chỗ đứng vững chắc.
Cây cổ thụ trên 500 tuổi
Bước qua cổng tam quan, du khách sẽ bắt gặp ngay hai cây Muỗm xanh ngắt có tuổi đời trên 500 năm án ngữ giữa sân chùa. Tương truyền rằng, sau khi đăng cơ vua Lê Thánh Tông đã cho trồng hai cây Muỗm trong chùa để ghi nhớ những tháng năm gian khó phải nương nhờ, náu thân nơi cửa Phật từ bi. Kể từ đó, hai cây Muỗm gắn chặt với tên tuổi chùa, chứng kiến những thăng trầm và trở nên linh hồn của chùa.
Cây Muỗm (có nơi gọi là cây Xoài Hôi) vốn là giống cây rất đỗi quen thuộc trong văn hóa làng quê của người Việt. Thế nhưng làn sóng đô thị hóa cùng với sự khắc nghiệt của thời tiết đã dần xóa sổ sự tồn tại những cây cổ thụ lưu niên. Vì vậy mà giữa những khối nhà cao tầng sừng sững cùng những lớp bê tông dày đặc, hai cây Muỗm cổ thụ vẫn vươn mình xanh tươi quả là điều kỳ diệu.
Hình dáng hai cây Muỗm giữa sân chùa như tái hiện không gian quen thuộc và gần gũi của làng quê Việt ngay giữa phố phường Hà Nội sau nhiều năm đô thị hóa. Nhất là vào những trưa hè, tán lá rộng lớn của hai cây cổ thụ như chiếc ô khổng lồ tỏa bóng mát khắp sân chùa che cho khách thập phương đến tham quan lễ bái. Màu xanh cùng với nguồn gốc của hai cây Muỗm là tài sản quý báu và góp phần làm tăng thêm vẻ trầm mặc cổ kính của ngôi chùa.
Vị Ni trưởng 100 năm tu tập
Chùa Thánh Chúa còn được nhiều người biết đến và đem lòng ngưỡng mộ bởi nơi đây có vị ni trưởng trụ trì hơn 100 tuổi. Chính xác là tới năm 2019, ni trưởng Thích Thích Đàm Văn sẽ mừng thọ 105 tuổi và kỷ niệm 100 năm xuất gia. Cuộc đời của Cụ đã gắn liền với những thăng trầm của ngôi chùa bé nhỏ này.
Vốn là người quê Thạch Thất – Hà Tây (cũ), ni trưởng Thích Đàm Văn đã xuất gia nương nhờ cửa phật từ khi lên sáu. Sau hai chục năm tu tập, ni cô Đàm Văn về làm trụ trì tại Chùa Thánh Chúa. Thời gian thấm thoát thoi đưa, kể từ đó ni cô Đàm Văn đã phải vất vả nhọc nhằn gìn giữ, bảo vệ và phát triển để ngôi chùa có được hình dáng và tên tuổi như ngày hôm nay.
Với 105 tuổi đời, 100 năm tu tập, Ni trưởng đã cống hiến cả đời mình cho Phật pháp, cho chúng sinh và cho ngôi Chùa Thánh Chúa. Dù đã ngoại bách niên, ni trưởng Thích Đàm Văn vẫn giữ được nét thanh tâm và sự minh mẫn là điều xưa nay hiếm. Với lịch sử thâm trầm cùng những điểm nhấn độc đáo, đặc sắc, Chùa Thánh Chúa ngày càng được nhiều người biết và thường xuyên lui tới để kiếm tìm sự an yên, thanh tịnh trong tâm hồn.
Nguồn đọc thêm: http://www.xaluan.com/modules.php?name=News&file=article&sid=2424340#ixzz5ZGyc2vkD
http://www.xaluan.com/raovat
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét